Το καλοκαίρι, η εποχή της απόδρασης από τη καθημερινότητα είναι εδώ, η φύση μας καλεί να πάμε κοντά της, τα σχολικά προγράμματα έχουν ολοκληρωθεί και τα σχολεία κλείνουν. Η λήξη του σχολικού έτους όμως εντείνει και τα ερωτήματα των γονέων που αφορούν την εκπαιδευτική συνέχεια των παιδιών τους. Βασικό ερώτημα και ανησυχία γι' αυτούς, εάν τα παιδιά τους έχουν κατακτήσει τις μαθησιακές επιδιώξεις, εάν η κατάρτιση τους είναι επαρκής, εάν διαθέτουν μαθησιακή ετοιμότητα για τη νέα εκπαιδευτική χρονιά• εάν με λίγα λόγια θα πρέπει το καλοκαίρι να διαβάσουν. Ανησυχίες και ερωτήματα που μάλλον είναι δικαιολογημένα.
Οι ραγδαίες εξελίξεις στην οικονομία, τεχνολογία και κατά συνέπεια στους κοινωνικούς θεσμούς όπως η οικογένεια και η σχολική τάξη δημιουργούν ένα απαιτητικό περιβάλλον για τις μέλλουσες γενιές και αναμφισβήτητα μεγεθύνουν τους προβληματισμούς των γονέων οι οποίοι αναζητούν προγράμματα και δράσεις προκειμένου να προσφέρουν στα παιδιά τους μια όσον το δυνατόν καλύτερη ποιότητα ζωής. Ας αναρωτηθούμε όμως όλοι μας, τι σημαίνει τελικά αυτή η πολυπόθητη “ποιότητα ζωής” που πασχίζουμε να εξασφαλίσουμε τα παιδιά και ας αποφασίσουμε να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες μας. Ας αναλογιστούμε πόσο ευτυχισμένα είναι τα παιδιά σήμερα, πόσο συχνά έχουν την ευκαιρία να παίρνουν μέρος σε δραστηριότητες που τα ενδιαφέρουν, αν δέχονται πίεση στις σχολικές τους τάξεις, πόσο αδύναμα αισθάνονται, τι κρύβεται σε αρκετές περιπτώσεις πίσω από τις λεγόμενες μαθησιακές δυσκολίες που στη σύγχρονη εποχή κατακλύζουν τους μαθητές μας.
Η φιλοσοφία του παραδοσιακού εκπαιδευτικού συστήματος υποχρέωνε τους γονείς να υιοθετήσουν την άποψη ότι επιτυχία θεωρείται η γρήγορη κατάκτηση των γνωστικών αντικειμένων και τους εκπαιδευτικούς να προτείνουν την επανάληψη της μαθητικής ύλης την περίοδο των διακοπών. Σήμερα έρευνες που έχουν γίνει κρίνουν απαραίτητη την αποσυμπίεση των μαθητών από την παραδοσιακή σχολική πραγματικότητα, δίνουν μεγάλη έμφαση στο παιχνίδι, προτείνουν βιωματικές δραστηριότητες οι οποίες θα πρέπει να προσεγγίζονται με διερευνητικές μεθόδους, και εξωσχολικές εκδηλώσεις.
Ωστόσο το καλοκαίρι μας προσφέρει την ευκαιρία να εξοικειωθούμε με την εξωσχολική ανάγνωση και να ανακαλύψουμε τον κόσμο του βιβλίου. Η φιλαναγνωσία εξάλλου αποτελεί πρωταρχική επιδίωξη του εκπαιδευτικού συστήματος παραδοσιακού και σύγχρονου. Βιβλία παιδικής λογοτεχνίας (ποίηση, θέατρο, τραγούδια, αινίγματα, παραμύθια, ιστορίες) με πλούσια εικονογράφηση για τα μικρά παιδιά αλλά και βιβλία γνώσεων και πληροφοριών που να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα τους. Τα κείμενα της παιδικής λογοτεχνίας συμβάλλουν ποικιλοτρόπως στην ανάπτυξη των παιδιών. Η παιδική λογοτεχνία εκτός από την εξοικείωση με τη γραπτή γλώσσα, σταθεροποιεί και ευρύνει την εμπειρία του παιδιού με τη γύρω πραγματικότητα, εκφράζει ηθικές και κοινωνικές αξίες που αποσκοπούν στη διαμόρφωση στάσεων και αντιλήψεων. Τα παιδιά βιώνουν συναισθήματα, εφοδιάζονται με στρατηγικές που τους επιτρέπουν να χειρίζονται συγκινήσεις, χρησιμοποιούν τις ιστορίες ως μεταφορές για να συσχετίσουν και στη συνέχεια να συνθέσουν με τρόπο που να έχουν νόημα για τα ίδια όσα δεν έχουν διερευνήσει και ανακαλύψει ακόμα.
Η ανάγνωση βιβλίων από τους γονείς για τα μικρά παιδιά θεωρείται επιβεβλημένη. Οι γονείς μπορούν να γίνουν συμμέτοχοι στη παραπάνω διαδικασία ενθαρρύνοντάς τα να παίρνουν μέρος σε πλείστες δραστηριότητες. Η συζήτηση γύρω από την πλοκή της ιστορίας, υποστηρίζει τη λεκτική συμμετοχή των παιδιών και μπορεί να τα βοηθήσει να παρατηρήσουν, να εστιάσουν σε συγκεκριμένα σημεία, να κατανοήσουν τα όσα άκουσαν ή διάβασαν, να εκφράσουν και να διατυπώσουν απόψεις. Η δραματοποίηση, τα παιχνίδια ρόλων, η εικαστική έκφραση, η αναζήτηση ιδεών και πληροφοριών με αφορμή το θέμα του βιβλίου αποτελούν επιπλέον δραστηριότητες, οι οποίες αρέσουν στα παιδιά και συμβάλλουν ιδιαίτερα στην προσωπική τους ανάπτυξη.
Καλό καλοκαίρι!
Αιμιλία Καραγιώργου-Καλλιά
Πτυχιούχος του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Πατρών.
Μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών και της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου.
