Ηλ. Μουσταΐρας: Πρόταση για Πάρκο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης

Θέμα: «Δημιουργία Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης, στον πρώην σταθμό του ΟΣΕ στα Μέγαρα, ως πρόταση πολιτικής για τη διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας μέσω της αξιοποίησης του εν λόγω χώρου»

Απέχουμε λιγότερο από 40 ημέρες από την διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών και αυτό που αναδεικνύεται όλο ένα και με πιο εμφατικό τρόπο είναι ότι τα περιβαλλοντικά ζητήματα θα έχουν κυρίαρχο ρόλο τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.

Ζητήματα όπως η ορθή διαχείριση αποβλήτων, η ανακύκλωση και η εναλλακτική διαχείριση διαφόρων προϊόντων, η κυκλική οικονομία, η αξιοποίηση των ΑΠΕ και εν γένει οι πράσινες επενδύσεις, αποτελούσαν «άγνωστες» έννοιες για τους ενασχολούντες με τη τοπική αυτοδιοίκηση του τόπου μας πόσο δε μάλλον για τους συνδημότες μας και ευρύτερα την τοπική κοινωνία.

Αυτό όμως που θα πρέπει να αναζητήσει ο κάθε δημότης στα προγράμματα των υποψηφίων δεν είναι μόνο μία αναφορά στα ζητήματα αυτά -που πλέον φαίνεται ότι καλύπτονται στο πρόγραμμα όλων σχεδόν των υποψηφίων- αλλά να δει την ουσία. Αν δηλαδή πίσω από τις επικεφαλίδες υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο με χρονοδιαγράμματα , ενδεικτικούς προϋπολογισμούς και βέβαια ομάδα αποτελούμενη από ειδικούς επιστήμονες, που θα μπορέσει να υλοποιήσει τα σχεδιαζόμενα έργα.

Ποια είναι όμως τα έργα εκείνα στα οποία θα μπορούσε ο Δήμος μας στο πλαίσιο των ιδιαίτερα αυξημένων αρμοδιοτήτων του να αναπτύξει πράσινες δράσεις τέτοιες, ώστε να υπάρξει σημαντικό αλλά και άμεσο αποτέλεσμα στην ποιότητα ζωής του πολίτη;

Ένα κεφαλαιώδες ζήτημα είναι το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και της ανακύκλωσης.

Ο κάθε δήμος ήταν υποχρεωμένος τα προηγούμενα χρόνια να εκπονήσει ένα τοπικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (ΤοπΣΔΑ), μία μελέτη δηλαδή στην οποία αποτυπώνονταν δράσεις με κύριο στόχο τον διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων απορριμμάτων στην πηγή και την αξιοποίηση τους σε τοπικό επίπεδο.

Ως διοίκηση του Δήμου Μεγαρέων, εκπονήσαμε το ΤοπΣΔΑ το οποίο έχει εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο το έτος 2015, κατατάσσοντας μας στους πρώτους δήμους πανελλαδικά που το είχαν υποβάλλει εμπρόθεσμα.

Επιγραμματικά, από τα περιεχόμενα του προκύπτει ότι η παραγόμενη ποσότητα αποβλήτων ανά κάτοικο ανέρχεται περίπου στα 430 κιλά ανά έτος, κάτι το οποίο καταδεικνύει ότι ο τομέας της διαχείρισης αποβλήτων και ειδικότερα η ανακύκλωση στο Δήμο μας έχει σημαντικά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) της χώρας όσο και τις διεθνείς δοκιμασμένες «καλές πρακτικές» προτείνεται η κατασκευή ενός Πράσινου Σημείου με Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες, κατά προτίμηση σε δημοτικό μέρος που βρίσκεται πλησίον του κέντρου της πόλης με στόχο την ανακύκλωση ειδικών ρευμάτων ανακύκλωσης καθώς με το τρόπο αυτό θα μειωθούν τα απόβλητα που οδηγούνται σε ταφή μειώνοντας έτσι το κόστος μεταφοράς αλλά και το κόστος διάθεσης. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί βασικό συστατικό για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς των πολιτών, ώστε να αναπτυχθεί η ανακύκλωση.

Σε όλα τα παραπάνω, ήρθε να προστεθεί και η νέα νομοθεσία που θα ισχύσει από 1.1.2020 για τους όλους τους Δήμους της χώρας, η οποία προβλέπει δημιουργία κινήτρων για τη μείωση των αποβλήτων και την ενδυνάμωση της ανακύκλωσης, σε συνάρτηση με την απόδοση της διαλογής στη πηγή, την εκτροπή οργανικών αποβλήτων από τη ταφή, τη συλλογή αποβλήτων συσκευασιών ανά κάτοικο και την πραγματοποιηθείσα ανακύκλωση [ΦΕΚ (1277 Β/15.4.19)].

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι η χρήση «οικονομικών εργαλείων» αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αύξηση των ποσοτικών αποτελεσμάτων της ανακύκλωσης. Επιπρόσθετα, η Ε.Ε. σημειώνει ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται οι βέλτιστες διαθέσιμες («best available») τεχνολογίες για την ανακύκλωση, ώστε να επιτυγχάνονται σημαντικά ποσοτικά αποτελέσματα, αλλά και να συλλέγονται καθαρά υλικά συσκευασίας που θα μπορούν να αξιοποιούνται στο πλαίσιο της νέας Στρατηγικής της Κυκλικής Οικονομίας.

Σε συνέντευξη μου πριν από δυο χρόνια (13-4-2017) στην τοπική εφημερίδα «Αιχμή» και τον Δ/ντη της κ. Αντώνη Υψηλάντη, είχα περιγράψει την πρόταση μου για δημιουργία Πάρκου Ανακύκλωσης, Διαλογής στη Πηγή και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Δήμο μας, με γνώμονα να γυρίσουμε πραγματικά σελίδα ως κοινωνία στα ζητήματα αυτά και να υλοποιηθούν έργα προς τη κατεύθυνση αυτή που να προσδώσουν προστιθέμενη αξία και θετικά αποτελέσματα που τόσο πολύ τα έχει ανάγκη ο τόπος μας.

Αγαπώντας την πόλη μας και συμμετέχοντας από πολύ μικρή ηλικία στα κοινά του Δήμου (από εθελοντής έως εκλεγμένος από τους συνδημότες μου Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Μεγάρων), επέλεξα στο πλαίσιο ολοκλήρωσης των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο επιστημονικό πεδίο της Διαχείρισης Περιβάλλοντος & της Βιώσιμης Ανάπτυξης, να εκπονήσω την διπλωματική μου εργασία, τον Απρίλιο του 2018, εξετάζοντας τη περίπτωση δημιουργίας ενός Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης στα Μέγαρα και τα οφέλη που θα απορρέουν από αυτό.

Από τα περιεχόμενα της παραδοτέας (αριθμ. Πρωτ. 21701 / 13-11-2018) διπλωματικής μου εργασίας στο Δήμο Μεγαρέων, προς χρήση και αξιοποίηση, με τίτλο: «Κυκλική Οικονομία και Ανακύκλωση. Η περίπτωση της πόλης των Μεγάρων», προκύπτει ότι η δημιουργία ενός Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης, ως επιχειρηματικό μοντέλο της Κυκλικής Οικονομίας, όπως αυτή εντάσσεται στη σχετική Ευρωπαϊκή στρατηγική, αποτελεί τόσο επιτακτική αναγκαιότητα όσο και ευκαιρία για την Ελλάδα. Σκοπός της εν λόγω διπλωματικής εργασίας ήταν ο εντοπισμός των παραγόντων εκείνων που επηρεάζουν την αποδοχή δημιουργίας ενός Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης. Ως μελέτη περίπτωσης επιλέχθηκε η περιοχή των Μεγάρων. Βάσει του ανωτέρου τιθέμενου σκοπού, υλοποιήθηκε ποσοτική έρευνα και ως εργαλείο συλλογής δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο, σε δείγμα 209 ατόμων, που είχαν άμεση σχέση με την περιοχή μελέτης. Από τις αναλύσεις συσχέτισης και παλινδρόμησης προέκυψε ότι η αποδοχή της δημιουργίας Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης στην περιοχή των Μεγάρων εξαρτάται από: (α) τα δημογραφικά στοιχεία (ηλικία, μηνιαίο εισόδημα, εργασιακό καθεστώς), (β) την περιβαλλοντική συνείδηση, (γ) την ήδη υπάρχουσα δράση σε θέματα ανακύκλωσης, (δ) τους ανασταλτικούς παράγοντες και (ε) τα οικονομικά κίνητρα. Επιπλέον, από τα ευρήματα της έρευνας γίνεται αντιληπτό ότι τα επίπεδα αποδοχής θα αυξηθούν αν δοθεί έμφαση στην τοπική ανάπτυξη της περιοχής, μέσω της βελτίωσης των υποδομών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Τέλος, σύμφωνα με το ερωτηθέν δείγμα, ως κατάλληλη περιοχή χωροθέτησης του Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης, θεωρήθηκε αυτή του Σταθμού του ΟΣΕ.

Επιπρόσθετα, η Μελέτη Σκοπιμότητας – Βιωσιμότητας για δημιουργία «Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης» σε χώρους της ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε., που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. (Εθνικού Διαχειριστή της Σιδηροδρομικής περιουσίας) στο πλαίσιο της υπ’ αριθμ. 372/18.04.2018 σύμβασης για την ανάθεση του εν λόγω έργου, προεπέλεξε μεταξύ αρκετών χώρων και ανενεργών σιδηροδρομικών γραμμών εντός της Αττικής, την περιοχή του πρώην Σιδηδρομικού Σταθμού των Μεγάρων (ιδιοκτησίας της ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε.) ως παράδειγμα περιαστικού Δήμου που βρίσκεται στην Περιφέρεια Αττικής για την δημιουργία «Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης».

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η δημιουργία Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης στο Δήμο Μεγαρέων αποτελεί περιβαλλοντική και κοινωνική αναγκαιότητα, η οποία όμως συνδυάζεται με σαφή και υψηλά οικονομικά ανταποδοτικά οφέλη.
Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα λειτουργίας αντίστοιχου «Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης» που λειτουργεί στο Δήμο Αγίων Αναργύρων – Καματερού, λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοτικά αποτελέσματα από τον 1η Νοεμβρίου 2017 έως σήμερα (δηλαδή για τη χρονική περίοδο που το προσφερόμενο ανταποδοτικό αντίτιμο έχει αυξηθεί σημαντικά σε 0,03 € ανά 1 πλαστική, μεταλλική και γυάλινη συσκευασία), τα οικονομικά αποτελέσματα εκτιμάται ότι θα είναι ως ακολούθως:

Ο Δήμος Μεγαρέων εκτιμάται ότι θα εξοικονομεί, τουλάχιστον, 250.514,812 € κάθε έτος ή 1.503.088,872 € στην εξαετία, αφού λόγω της ανακύκλωσης των συσκευασιών και της εκτροπής τους από το “ρεύμα των αποβλήτων”, θα υπάρξει μείωση του κόστους διαχείρισης του Δήμου, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε τουλάχιστον 210 € ανά συλλεγόμενο τόνο.

Οι δημότες του Δήμου Μεγαρέων εκτιμάται ότι θα εισπράττουν ανταποδοτικό ποσό, τουλάχιστον, 317.517,15 € κάθε έτος ή 1.905.102,90 € στην εξαετία, λόγω του παρεχόμενου ανταποδοτικού κινήτρου για κάθε επιστρεφόμενη μεταλλική, πλαστική και γυάλινη συσκευασία.

Κατά συνέπεια, το συνολικό οικονομικό όφελος στο Δήμο Μεγαρέων (τόσο του Δήμου όσο και των Δημοτών) εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε, τουλάχιστον, 568.031,962 € κάθε έτος ή 3.408.191,772 € στην εξαετία.

Συμπερασματικά, συνδέοντας όλα τα ανωτέρω γεγονότα, εκτιμώ πως η περιοχή του πρώην σταθμού του ΟΣΕ η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς που απαιτείται να αλλάξει όψη και να αποκτήσει μια νέα ταυτότητα με δημιουργικό πρόσημο, έχει μια μεγάλη ευκαιρία να ξεφύγει από τη στάσιμη εικόνα που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια λόγω της παύσης λειτουργίας της σιδηροδρομικής γραμμής αλλά και του ιδιόμορφου ιδιοκτησιακού καθεστώτος (ανήκει στη ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε.) μέσω της δημιουργίας και χωροθέτησης ενός Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης, για το οποίο παραθέτω τη σχετική αρχιτεκτονική προμελέτη (κατόψεις, όψεις, άποψη εξωτερικού χώρου, είσοδος Πάρκου).
Με βάσει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση καθώς και τις υφιστάμενες χρήσεις γης του εν λόγω χώρου («Γενικής Κατοικίας») το απαιτούμενο διάστημα ολοκλήρωσης και υλοποίησης του έργου ορίζεται από διάστημα 4-6 μηνών.
Τονίζεται ότι η πλήρης ανάλυση της δημιουργίας του Πάρκου περιλαμβάνεται στην εισήγηση που εγκρίθηκε με την υπ‘ αριθμ. 25/2019 απόφαση του Τοπικού Συμβουλίου Μεγάρων, η οποία διαβιβάστηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο για τις δικές του ενέργειες και είναι διαθέσιμη και ανηρτημένη στον ιστότοπο «διαύγεια» για όλους τους δημότες.

Κάτοψη εισόδου Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης
Τοπογραφικό Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης
Άποψη εισόδου Πάρκου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ανακύκλωσης

Παρόμοια άρθρα

Back to top button