Διάβαζα ένα παλιότερο άρθρο που είχα γράψει για τη σημερινή επέτειο. Προς έκπληξή μου, όσα σκεφτόμουν να γράψω σήμερα είναι περίπου όσα είχα γράψει δυο χρόνια πριν. Με μια διαφορά. Ότι με το πέρασμα των χρόνων, οι επετειακές γιορτές μου μοιάζουν όλο και πιο ανούσιες. Ανατρέχοντας στην ιστορία που κουβαλάει η 8η Μαρτίου, που καθιερώθηκε ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ανακαλύπτει κάποιος ότι η ημέρα εκείνη αποτέλεσε την αρχή κοσμοϊστορικών αλλαγών στη μάχη της ισότητας των φύλων. Οι εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας που ξεχύθηκαν στους δρόμους της Νέας Υόρκης διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας έδωσαν το σύνθημα για μια σειρά διεκδικήσεων και κατακτήσεων, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να αποτελούν σήμερα φορείς θετικής κοινωνικής αλλαγής. Όχι όμως σε κάθε γωνιά της γης.
Όσο σπουδαίες κι αν είναι οι μικρές ή μεγάλες γυναικείες κατακτήσεις που ξεκίνησαν από την πρώτη εκείνη διαμαρτυρία στη Νέα Υόρκη, η σημερινή ημέρα δεν είναι γιορτή. Είναι αφορμή για προβληματισμό. Αφορμή για να ρίξουμε μια ματιά στα στατιστικά ή να… ξεσκονίσουμε τους νόμους και τα έθιμα που ισχύουν σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Πρόσφατο παράδειγμα ο νόμος – φίμωτρο, που επιβάλλει τη σιωπή στις γυναίκες του Αφγανιστάν που γίνονται αποδέκτες βίας. Δια νόμου πλέον πρέπει οι γυναίκες να αποδέχονται αδιαμαρτύρητα κάθε είδους κακοποίηση, αλλιώς αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης ή θανάτου.
Αναρωτιέμαι λοιπόν, την ίδια στιγμή που εγκρίνονται τέτοιοι νόμοι από κοινοβούλια χωρών, μπορούμε να μιλάμε για κατακτήσεις ελευθερίας και αυτοδιάθεσης;
Τα στατιστικά της ActionΑid, μιας οργάνωσης που έχει σαν βασικό άξονα δράσης την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών σε όλο τον κόσμο, είναι σοκαριστικά. Τουλάχιστον για τον… πολιτισμένο δυτικό κόσμο.
- Το 70% του πληθυσμού που ζει σε συνθήκες έσχατης φτώχειας είναι γυναίκες
- Τα 2/3 των αναλφάβητων ενηλίκων στον κόσμο είναι γυναίκες
- Σε χώρες όπως το Μαλάουι, 250 κορίτσια την ώρα πέφτουν θύματα ακρωτηριασμού γεννητικών οργάνων και βιασμού στα 6 τους χρόνια, στο πλαίσιο της εθιμοτυπικής τελετής ενηλικίωσης
- Στην Ινδία, μισό εκατομμύριο κορίτσια το χρόνο δεν γεννιούνται ποτέ, αφού όταν ένα βρέφος διαγνωστεί κορίτσι είναι πολύ πιθανό να εφαρμοστεί η πρακτική της επιλεκτικής έκτρωσης
- Στο Νεπάλ, 40% των κοριτσιών αναγκάζονται να παντρευτούν πριν κλείσουν τα 15 τους χρόνια
- Σε χώρες όπως το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, απαγορεύεται η ελευθερία της έκφρασης και της αυτοδιάθεσης στις γυναίκες
Η βία κατά των γυναικών όμως, δεν είναι “προνόμιο” των υποανάπτυκτων χωρών. Μια στις τρεις γυναίκες στην ΕΕ αναφέρει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική ή σεξουαλική βία από τα 15 της χρόνια και μετά. Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 25%. Η περίφημη “καλτσοδέτα” που ακούστηκε από βουλευτή του ελληνικού κοινοβουλίου, του πλέον θεσμοθετημένου οργάνου άσκησης της δημοκρατίας, αποτελεί ένα πρόσφατο παράδειγμα σεξιστικής λεκτικής βίας.
Σύμφωνα με στατιστικά των Ηνωμένων Εθνών:
- 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της
- 1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού
- 40% με 50% των γυναικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αναφέρει κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας
- 500.000 με 2.000.000 άνθρωποι στον κόσμο, κυρίως γυναίκες και παιδιά, εκτιμάται ότι διακινούνται παράνομα κάθε χρόνο με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την εξαναγκαστική εργασία
Ωστόσο, ούτε και τα στατιστικά αποκαλύπτουν όλη την αλήθεια. Γιατί υστερούν σε κάτι πολύ σημαντικό. Δεν συνυπολογίζουν τη σιωπηλή βία… Όλες εκείνες τις γυναίκες που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα που έχουν ορίσει γι’ αυτές τα στερεότυπα και οι ανδροκρατούμενες κοινωνίες.
Δεν έχω γιορτινή διάθεση σήμερα, όχι επειδή επηρεάστηκα από τα στατιστικά και τις φρικιαστικές εικόνες κακοποιημένων γυναικών, αλλά επειδή φοβάμαι ότι στην πραγματικότητα τα στατιστικά είναι πολύ μεγαλύτερα και οι εικόνες ακόμα περισσότερες. Μπορεί να μην είναι δίπλα μου, αλλά σίγουρα δεν είναι μακριά μου.
