Σου φαίνεται φυσιολογικό έτσι; Να απαγορεύεται η είσοδος σε κάποιον σε ένα νυχτερινό μαγαζί επειδή έχει πιο σκούρο δέρμα από το δικό σου. Και μη βιαστείς να απαντήσεις πως δεν κρίνεις από το χρώμα ή την εμφάνιση αλλά από τη συμπεριφορά, γιατί ο Κώστας, ή ο Παναγιώτης ή ο Βασίλης δε σου έχουν κάνει κάτι. Ούτε σε σένα ούτε στον πορτιέρη, ούτε στους θαμώνες.
Δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο, συμβαίνει όσα χρόνια θυμάμαι τον εαυτό μου να κυκλοφορεί σε κλαμπ και κέντρα διασκέδασης γενικότερα που έχουν «είσοδο». Εχθές το βράδυ όμως αισθάνθηκα πραγματικά άσχημα όταν με πλησίασαν τρεις νεαροί Ρομά και μου είπαν: «Είναι το τρίτο μαγαζί που προσπαθούμε να μπούμε και μας διώχνουν, αν κάναμε καμιά φασαρία, εσείς τα ΜΜΕ θα το βάζατε πρωτοσέλιδο, τώρα όμως σφυρίζετε αδιάφοροι».
Ειλικρινά αισθάνθηκα ντροπή. Κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με συμπολίτες μας Ρομά κουβαλάω την ταμπέλα όλων των ΜΜΕ που με ρατσιστικές γενικεύσεις τσουβαλιάζουν ανθρώπους σε ανώτερες και κατώτερες κατηγορίες. Δεν ένιωσα καλύτερα όταν μου είπαν «Ξέρουμε πως εσύ δε γράφεις μαλακίες, ούτε ψέμματα, ούτε μιλάς για όλους εμάς σα να είμαστε κλέφτες και εγκληματίες», αντιθέτως, αυτά τα λόγια μου δημιούργησαν μια ενοχή καθώς είμαι ο μοναδικός στην περιοχή που μπαίνω στο «άβατο» και έχω πλέον μιλήσει με εκατοντάδες ανθρώπους εκεί μέσα και ίσως καταλαβαίνω περισσότερο από κάποιους άλλους τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους.
«Γιατί δε γράφεις κάτι γι’ αυτό;», συνεχίζει ο Παναγιώτης. «Ούτε έχουμε πειράξει ποτέ κανέναν, ούτε έχουμε δημιουργήσει πρόβλημα. Στην Ελευσίνα που βγαίνουμε αφήνουμε 100 και 200 ευρώ σε μαγαζιά. Αν μπούμε σε μαγαζί και δημιουργήσουμε πρόβλημα να μη μας ξαναβάλει… αλλά τώρα γιατι;» Γιατί; Αναρωτιέμαι κι εγώ, ενώ ξέρω μέσα μου την απαντηση. Κι εσύ την ξέρεις, και το χειρότερο ξέρεις ποιο είναι; Πως την ξέρουν και αυτοί. Αυτό που δεν ξέρουν οι περισσότεροι όμως που γενικεύουν και αφορίζουν, είναι πως αυτοί οι άνθρωποι, οι Τσιγγάνοι, γνωρίζουν απόλυτα τον άγραφο κώδικα κανόνων και συμπεριφορών μας και προσπαθούν να τον τηρούν.
Όταν πριν μερικούς μήνες είχα προτείνει στο Σύλλογο Τσιγγάνων Μεγάρων να κάνουμε ένα ρεπορτάζ μέσα στον Βλυχό για τις συνθήκες ζωής, τον τρόπο σκέψης, τα προβλήματα και τις αγωνίες των ανθρώπων ξέρετε τι μου απάντησε ο πρόεδρος του Συλλόγου; «Άστο ρε Αλέξανδρε, οι Μεγαρίτες θα τα βάλουν και μαζί σου και θα λένε πως μας υποστηρίζεις». Όχι, του είπα, είναι μια ευκαιρία εσείς οι ίδιοι να δείξετε μέσα από αυτό το βίντεο τι περνάτε εκεί κάτω, για να πάρω μια αποστομωτική απάντηση: «Αν θες να καταλάβεις πως είναι να ζεις εδώ έλα να κάτσεις ένα μήνα μαζί μας, κι αν θες να καταλάβεις πως σε αντιμετωπίζουν όταν είσαι Τσιγγάνος, γίνε πιο σκούρος και πάμε μαζί για καφέ, να δεις τα βλέματα. Άστο σου λέω, δεν αλλάζει τίποτα».
Κι όμως πιστεύω πως αλλάζει. Δε μπορεί να έχουμε ως μόνιμη δικαιολογία πως οι Τσιγγάνοι δε θέλουν να ενταχθούν, αν και είναι μεγάλη κουβέντα η λέξη «ένταξη», θα προτιμούσα τη λέξη «αποδοχή» αλλά η «καραμέλα» των «λευκών» μιλάει για ένταξη. Πώς ζητάμε κάτι τέτοιο όταν εμείς οι ίδιοι τους αποκλείουμε από κάθε τι στην καθημερινότητά μας, από την εξυπηρέτηση σε μια υπηρεσία, την πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην εργασία, μέχρι και τη διασκέδαση.
Ας μην είμαστε υποκριτές και ας κάνουμε ένα βήμα εμπρός. Την επόμενη φορά να κρίνουμε τον κάθε άνθρωπο γι αυτό που είναι ο ίδιος και όχι για κάτι που μπορεί να έκανε κάποιος άλλος από τη φυλή ή την εθνικότητά του. Όσο για τα μαγαζιά, δυστυχώς δε φταίνε τόσο οι ιδιοκτήτες για την επιλογή να μην επιτρέπουν την είσοδο στους Τσιγγάνους. Είναι οι ίδιοι οι πελάτες, οι θαμώνες, όλοι εμείς που κάπως ζοριζόμαστε να «συνυπάρχουμε» και αναγκάζουμε μαγαζάτορες και πορτιέρηδες να «προφυλάσσουν» τους μεν απ τους δε… εμάς από τους… “άλλους”.
Κάνε την αλλαγή στον ίδιο τον εαυτό σου και την επόμενη φορά κρίνε τον άλλο από τις πράξεις του, από τη συμπεριφορά του και όχι από τη φυλή ή την εθνικότητά του. Δεν αρκούν τα like σε άρθρα σαν αυτό ή το άλλο με τον αστυνομικό και το προσφυγάκι για να κάνουμε την κοινωνία πιο ανθρώπινη.
Αλέξανδρος Αραπέτσικας
