Καθημερινά είναι τα τηλέφωνα και τα μηνύματα πολιτών που καταγγέλλουν και ζητούν λύσεις για ζητήματα εγκληματικότητας. Εχθές το πρωί επιτροπή αγροτών συναντήθηκε με το δήμαρχο και τον διοικητή της Ασφάλειας κάνοντας μια ύστατη έκκληση για να βρεθεί κάποια λύση που θα απαλύνει έστω το πρόβλημα.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, στην οποία ήμουν παρών, άκουσα για περιστατικά που έλαβαν χώρα τις τελευταίες μόνο ημέρες στον προαστιακό, στα φανάρια της Πάχης, στον παράλληλο της εθνικής, με αποκορύφωμα την επίθεση και τον τραυματισμό με λοστό στο κεφάλι στον φίλο και παλιό συμμαθητή μου Μιχάλη (με βεβαρημένο ιατρικό ιστορικό λόγω σοβαρού τροχαίου ατυχήματος).
Ποια είναι η πραγματική κατάσταση όμως;
Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα περιστατικά στο δήμο Μεγαρέων, το τελευταίο τρίμηνο υπάρχει αύξηση σε ληστείες, ενώ κλοπές και διαρρήξεις κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με το 2014. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως είναι μικρός ο αριθμός καθώς τα περιστατικά ξεπερνούν τα 500 ανά έτος. Αξίζει βέβαια να αναφερθεί πως υπάρχει και αύξηση των εξιχνιάσεων (έχουν ζητηθεί επίσημα στοιχεία τα οποία και θα παρουσιάσουμε). Φαίνεται λοιπόν πως η οργή πολλών συμπολιτών είναι δικαιολογημένη, παρότι δεν πρόκειται για ένα καινούργιο πρόβλημα. Οι πολίτες ζητούν λύσεις, το θέμα είναι πώς μπορεί κάτι τέτοιο να επιτευχθεί.
Υπάρχει λύση στο πρόβλημα;
Το θέμα της εγκληματικότητας είναι σύνθετο και είναι γεγονός πως σε συνολικό επίπεδο (μακρο-επίπεδο) υπάρχει σχέση γενικής οικονομικής ύφεσης με την αύξηση της εγκληματικότητας. Η οικονομική κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και θεσμών, αξιών, αλληλεγγύης, καταστάσεις που δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για τους εγκληματίες.
Κεντρική Διοίκηση
Ας μην ξεχνάμε πως δεν υπάρχει έγκλημα χωρίς διαφθορά. Η μεγάλη ευθύνη της πολιτείας πέραν του ζητήματος της ελλιπούς αστυνόμευσης, λόγω έλλειψης πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, είναι και στο κομμάτι της δικαιοσύνης. Καθημερινά ακούμε τη φράση αγανακτισμένων πολιτών “Και να τους πιάσουν αύριο πάλι έξω θα είναι“.
Τα νομικά εργαλεία, όπως υπάρχουν αυτή τη στιγμή, είναι ευλύγιστα και με πολλά παράθυρα και οι δικαστές με τη σειρά τους τα εκμεταλλεύονται. Σήμερα είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάποιος προσωρινά κρατούμενος και πέραν του ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατηγορουμένων ακόμα και με πολλές στοιχειοθετημένες κατηγορίες δεν προφυλακίζονται, βλέπουμε και πολλούς “σοβαρούς εγκληματίες” να βγαίνουν έξω στα 3,5 χρόνια λόγω συγχωνεύσεως ποινών.
Δημοτική αρχή
Εμφανίζεται μια περιοχή στα Μέγαρα, αυτή του Βλυχού, που καταγράφει υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας και η συντριπτική πλειοψηφία των αγανακτισμένων πολιτών επιτίθεται με γενικεύσεις κατά των Ρομά. Παρότι δεν είναι οι μοναδικοί που εγκληματούν στην περιοχή, είναι πραγματικότητα πως άτομα από τον καταυλισμό ευθύνονται για μεγάλο μέρος της μικρομεσαίας εγκληματικότητας.
Τι έκαναν οι δημοτικές αρχές σε επίπεδο πρόληψης τόσα χρόνια; Έφτιαξαν τις υποδομές ώστε η περιοχή του Βλυχού να αποτελέσει μέρος του ιστού της πόλης έστω και αισθητικά-εμφανισιακά για αρχή; Πόσα χρήματα που προορίζονταν για την ένταξη των Ρομά τα τελευταία 30-40 χρόνια δεν πήγαν ποτέ σε αυτούς; Μη βιαστεί κανείς να πει πως δε θέλουν οι ίδιοι να ζήσουν σε καλύτερες συνθήκες. Νομίζετε πως είναι όλοι εγκληματίες; Ξέρετε πόσοι μας έστελναν μηνύματα κατά τη διάρκεια των πυροβολισμών ζητώντας να πιέσουμε την αστυνομία ώστε να σταματήσει ο “πόλεμος“; Φοβούνται. Απειλούνται.
Από πλευράς δήμου ωστόσο δεν υπάρχει κάποιο επιστημονικό δεδομένο ούτε ως ανάλυση, ούτε ως πρόταση. Πριν την εφαρμογή της πολιτικής «νόμος και τάξη» γνώμη μου είναι πως θα έπρεπε να γίνει μια αληθινή και όχι επιφανειακή προσπάθεια ενσωμάτωσης, ώστε η ίδια η κοινότητά τους να έχει την παιδεία και τα εργαλεία να απομονώνει τα άτομα που εγκληματούν.
Στα πιο άμεσα και “εύκολα” όμως, όπως τα πολεοδομικά π.χ., η χάραξη και ασφαλτόστρωση δρόμων και ο ηλεκτροφωτισμός ίσως είναι ένα καλό πρώτο ξεκίνημα. Πέντε βρετανικές έρευνες έφτασαν στο συμπέρασμα, πως τα φώτα έχουν μειώσει την εγκληματικότητα σε ποσοστό έως και 30% σε περιοχές που ήταν σκοτεινές.
Αστυνομία και πολίτες
Τα τοπικά τμήματα έχουν την άμεση, καθημερινή επαφή με τους πολίτες, εισπράττουν την αγανάκτηση, τις καταγγελίες και καλούνται να αντιμετωπίσουν τα αυξημένα περιστατικά με τα λιγοστά, η αλήθεια είναι, μέσα που διαθέτουν. Θα ήθελα να πω κάποιες αλήθειες που χρειάζονται για να κάνουμε το επόμενο βήμα.
Οι αστυνομικοί δεν είναι πολιτικοί για να τάζουν, να χαϊδεύουν αυτιά, όμως χαρακτηρίζονται πολλές φορές από έλλειψη διπλωματίας ή ακόμη και ευγένειας προς τα θύματα ή προς τον πολίτη που αγωνιά. Μεγάλο λάθος κατά την άποψή μου καθώς με αυτή τη στάση κάθε άλλο παρά ενισχύεται το αίσθημα ασφάλειας στον πολίτη.
Η ουσία βέβαια δεν είναι στα λόγια αλλά στην αποτελεσματικότητα. Είναι γεγονός πως για να αστυνομευθεί επαρκώς η τεράστια σε έκταση και οικισμούς περιοχή της Μεγαρίδας χρειάζονται πολλά περιπολικά και ακόμη περισσότεροι άνθρωποι και γι’ αυτό πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν οι πιέσεις από πλευράς αιρετών προς την ηγεσία της Αστυνομίας. Είναι όμως αδύνατο να υπάρχει ένας αστυνομικός έξω από κάθε σπίτι, επιχείρηση ή χωράφι.
Στο επίπεδο της αποτελεσματικότητας, αν εξαιρέσουμε την αδυναμία επιχείρησης στην περιοχή του Βλυχού, κάτι που αποτελεί ζήτημα της πολιτικής και φυσικής ηγεσίας της Αστυνομίας και δε γίνεται με απλή απόφαση των τοπικών διοικητών, δεν υπάρχει κάποια καταγγελία ως προς τη μη επέμβαση ή την απροθυμία αστυνομικών να αντιμετωπίσουν περιστατικά.
Σε ό,τι αφορά στο Τμήμα Ασφάλειας που έχει ως αρμοδιότητα τη μετέπειτα έρευνα από ένα περιστατικό και την προανάκριση, με σκοπό την ταυτοποίηση δραστών και την εξιχνίαση υποθέσεων που θα οδηγήσει σε συλλήψεις δραστών, υπάρχει μια απαξίωση των πολιτών. Αυτό οδηγεί τα θύματα πολλές φορές στη μη καταγγελία των περιστατικών με τη δικαιολογία «λες και θα τους πιάσουν» ή «λες και θα βρουν τα κλεμμένα».
Η αλήθεια είναι πως μια περίοδος πολλών ετών που χαρακτηρίστηκε από μειωμένη αποτελεσματικότητα σε επίπεδο εξιχνιάσεων και συλλήψεων ίσως να έκανε τους πολίτες να είναι δύσπιστοι ως προς τις αρχές. Ωστόσο, οι «επιτυχίες» του τμήματος τον τελευταίο καιρό, σε επίπεδο εξιχνιάσεων και συλλήψεων δείχνουν πως γίνεται δουλειά και προς την κατεύθυνση αυτή οι ίδιοι οι άνδρες της Ασφάλειας κάνουν συνεχώς εκκλήσεις προς κάθε πολίτη που έπεσε θύμα ακόμη και κάποιας αποτυχημένης απόπειρας κλοπής ή που είδε κάτι, να αναφέρει το περιστατικό, να καταθέσει, να βοηθήσει. Είναι ο μοναδικός τρόπος να επιτευχθούν περισσότερες εξιχνιάσεις, περισσότερες συλλήψεις.
Θα βρεθούν λύσεις;
Είναι τόσα πολλά τα ζητήματα που λίγες σελίδες δεν φτάνουν για να αναπτυχθούν και να αναλυθούν. Ο πολίτης πρέπει αναμφισβήτητα να μάχεται για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής του ίδιου και των πολιτών στο γενικότερο πλαίσιο και να διεκδικεί μια κοινωνία με λιγότερη φτώχεια, κάτι που συνεπάγεται και μικρότερη εγκληματικότητα. Δεν πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε όλα αυτά τα ζητήματα στο μεγάλο πλαίσιο.
Ωστόσο, ο πολίτης πρέπει να πάρει μετρα ασφάλειας, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις τα μέτρα που έχουμε πάρει εμείς οι ίδιοι είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα (ξεκλείδωτες πόρτες π.χ). Θα ήθελα να κλείσω με ένα παράδειγμα που δείχνει πως απλά πράγματα που δε σκεφτόμαστε πολλές φορές να κάνουμε, μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των δύσκολων ζητημάτων της εγκληματικότητας.
Τα ξημερώματα της 11ης Σεπτεμβρίου έξι άγνωστοι επιτέθηκαν σε ζευγάρια σε ερημικές περιοχές όπως διαβάσατε και στο MegaraTv. Οι επιθέσεις έγιναν στη 1:00 και 1:20 τα ξημερώματα. Την επόμενη ημέρα ενημερωθήκαμε από πολίτες πως των δύο παραπάνω επιθέσεων προηγήθηκαν δύο απόπειρες στις 12:00 περίπου για τις οποίες η αστυνομία δεν ήταν ενήμερη.
Φανταστείτε οι δύο συμπολίτες που βίωσαν αυτές τις αποτυχημένες απόπειρες να ενημέρωναν το κέντρο της Άμεσης Δράσης (100) ή τα τοπικά τμήματα. Η κινητοποίηση των αστυνομικών, ακόμη και αν δεν κατέληγε σε σύλληψη των δραστών, είναι πολύ πιθανό να απέτρεπε τις επόμενες επιθέσεις.
