Κατασκευή ενόχων

 

Στην Ελλάδα που γέννησε τη δημοκρατία και αποτέλεσε το λίκνον του πολιτισμού κατά κοινή ομολογίασήμερα κατοικοεδρεύει η θλίψη και η μελαγχολία. Όταν ένας λαός φιλόξενος και εξωστρεφής περιοριστεί σε τσιμεντένια κουτιά, ενώ ολόγυρα του βασιλεύει ο ήλιος και η θάλασσα, οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση. Οι κατά φαντασίαν ειδικοί επί παντός επιστητού δεν μιλούν πλέον για τα θύματα, μιλούν μόνο για τους ενόχους, όχι όμως τους πραγματικούς, δηλαδή τους ηθικούς αυτουργούς, αλλά τους λίγους που έχουν χάσει την παντοδυναμία τους και έχουν ξεπέσει και τους πολλούς που ψάχνουν μια θέση στον ήλιο και βρίσκονται σε αυτοπεριορισμό.

Σε καθημερινή βάση περιμένουμε τη δόση από τα δυσάρεστα που θα μας σερβίρουν. Πληθαίνουν συνεχώς οι εκπομπές που κατ’ ουσία έχουν μόνο ένα θέμα (οικονομική κρίση), περιστρέφονται βασανιστικά γύρω από αυτό και στο τέλος δεν βγαίνει κανένα απολύτως ικανοποιητικό συμπέρασμα, για τον απλό πολίτη που υφίσταται την οικονομική αφαίμαξη. Όσο για το πώς οδηγήθηκε η χώρα σε αυτή τη δεινή κατάσταση φαίνεται ότι δεν υπάρχει εμπεριστατωμένη έρευνα από τις αρμόδιες αρχές ώστε να γίνει καταλογισμός ευθυνών, μόνο δημοσιογραφικά συμπεράσματα μονοπωλούν την επικαιρότητα που προφανώς δεν αποτελούν αποδείξεις για αξιόποινες πράξεις που συνδέονται με οποιαδήποτε πρόσωπα, γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα είχε επέμβει η δικαιοσύνη, όπως συμβαίνει σε κάθε ευνομούμενο κράτος.

Έχουμε εγκλιματιστεί πλήρως σε ένα νοσηρό κοινωνικό περιβάλλον και βρισκόμαστε σε αμηχανία. Καλλιεργείται με συστηματικό και έντεχνο τρόπο ένα ενοχικό κλίμα που μας έχει εμποτίσει όλους ψυχολογικά και σωματικά ώστε να καμφθούν οι αντιστάσεις μας, με αποτέλεσμα ο θύτης να γίνει θύμα και το θύμα θύτης, χρησιμοποιώντας εκφράσεις του τύπου: «μαζί τα φάγαμε», και συνεχίζουν να καταγγέλλουν τις παράνομες συντάξεις, επιδόματα και διορισμούς. Όλη αυτή η φαρσοκωμωδία που εκτυλίσσεται σε καθημερινά επεισόδια παραπέμπει στο ερώτημα: «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;», δηλαδή ο πολιτικός δημιούργησε τη διαφθορά ή η διαφθορά τον πολιτικό; Η απάντηση κατά τη γνώμη μου ομοιάζει με την απάντηση στο ερώτημα: «ο πολιτικός ή ο πολίτης μπορεί να επηρεάσει με τις ενέργειες του μια ολόκληρη κοινωνία;»

Επίσης, όλοι έχουμε κάποια πρότυπα συμπεριφοράς που τα ακολουθούμε έστω και ασυνείδητα. Αυτά τα πρότυπα θέτουν τις βάσεις της προσωπικότητα μας και καθορίζουν την πορεία της ζωής μας. Έτσι ευδοκίμησε τις τελευταίες δεκαετίες το πρότυπο του «επιτυχημένου» πολίτη, από πράξεις ή παραλείψεις εκείνων που διαμορφώνουν νοοτροπίες. Σε αυτό το σημείο αξίζει να εστιάσουμε σε αυτό που λέγεται νοοτροπία, η οποία ουσιαστικά δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια γνώση, μια πληροφορία που γίνεται αποδεκτή και εξελίσσεται σε δεξιότητα, στη συνέχεια καλλιεργείται συστηματικά και γίνεται ικανότητα και στο τέλος υπερισχύει ως βιοθεωρία και κοσμοαντίληψη. Όταν μια νοοτροπία έχει ευρεία απήχηση τότε αποτελεί τη νοοτροπία ενός λαού, με σταθερές συμπεριφορές και παγιωμένες απόψεις πάνω σε συγκεκριμένα θέματα.

Το λανθασμένο πρότυπο κοινωνικής συμπεριφοράς, στο οποίο δεσπόζει το προσωπικό όφελος, δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας αδηφάγας νοοτροπίας που ισοπεδώνει τα πάντα στο πέρασμα της για να ικανοποιήσει τις ορέξεις της, αλλά ενισχύεται συνεχώς και αδιαλείπτως από τις νομιμοφανείς δραστηριότητες εκείνων που εμφανίζονται ως υπερασπιστές του δημοσίου συμφέροντος. Το παράδειγμα που δίνουν με τις προσωπικές επιλογές τους πολλοί κάτοχοι δημόσιας εξουσίας είναι αντιδιαμετρικό σε σχέση με τις στεντόρειες δηλώσεις τους και ευνοεί τη δημιουργία του «επιτυχημένου»-βολεμένου-φιλοτομαριστή πολίτη. Έτσι μετά την ηθική κρίση ακολούθησε η οικονομική κρίση και αυτό που μέχρι πρότινος θεωρούσαμε σωστό τώρα είναι λάθος. Οι νόμοι που ουσιαστικά αποτελούσαν προτάσεις προς συζήτηση τώρα πρέπει να εφαρμοστούν καθολικά, με εξαίρεση πάντα εκείνους που είναι υπεράνω των νόμων και να διαλυθεί η ψευδαίσθηση ότι όλα λειτουργούσαν με μαγικό τρόπο, σχεδόν αυτοματοποιημένα.

Οι καταιγιστικές διεθνείς, αλλά και πολύ περισσότερο εγχώριες εξελίξεις άλλαξαν τα δεδομένα και φάνηκε η γύμνια του πολιτικού συστήματος, άρχισαν να πέφτουν οι μάσκες και όταν δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα, ακολούθησαν κυνικές δηλώσεις πολιτικών: «εσείς μας ψηφίσατε», αναλυτών: «έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν». Όμως αυτές οι δηλώσεις προσκρούουν σε ένα πρίσμα και επιστρέφουν σε εκείνους που τις εκτοξεύουν. Πρόκειται για ένα πολύπλευρο κοινωνικό πρίσμα που στις πλευρές του εμπεριέχει το σχεδόν 38% των πολιτών που καλώς ή κακώς γύρισε την πλάτη του στο πολιτικό σύστημα στις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές, το μπόνους των εδρών στο κόμμα που ήρθε πρώτο στις εκλογές, την τρομοκρατία για πολιτική αποσταθεροποίηση της χώρας, τις ανεκπλήρωτες προεκλογικές υποσχέσεις, τις ελεγχόμενες διαρροές για απολύσεις ή προσλήψεις, τις αμφιλεγόμενες ελληνοποιήσεις, όλα αυτά αποτελούν ορισμένες σημαντικές πλευρές μιας «πολύεδρης» πραγματικότητας. Με βάση τα παραπάνω είναι ηλίου φαεινότερο ότι η ελεύθερη βούληση όχι μόνο δεν προστατεύεται, αλλά χειραγωγείται με κάθε τρόπο.

Συμπερασματικά, οι πολιτικοί πρέπει να ελέγχουν και να ελέγχονται με διαδικασίες διάφανες και προσβάσιμες σε όσους έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, δεδομένου ότι όπου δεν υπάρχει έλεγχος υπάρχει αυθαιρεσία. Η σύγχυση που προκαλεί η ζοφερή πραγματικότητα άλλες φορές δημιουργεί απάθεια και άλλες φορές μας εγκλωβίζει στην ψυχολογία του όχλου, σε κάθε περίπτωση δεν υπάρχει ουσιαστική αντίδραση, ωστόσο η αυτοπεποίθηση και η κριτική σκέψη μπορούν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο για τη συνέχεια. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να βλέπουν τι να κάνουν και όχι απλά να το ακούνε, κάτι που επιβεβαιώνεται επιστημονικά αλλά και στην καθημερινή πρακτική, έτσι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παράδειγμα το ακολουθούμε, δεν μας ακολουθεί.

Παρόμοια άρθρα

Back to top button