Η αυτοκρατορία των αριθμών

Η ζωή του σύγχρονου ανθρώπου περιγράφεται με βάση τους αριθμούς. Κάθε άνθρωπος είναι πλέον ένας αριθμός, ο οποίος είναι μέρος τουλάχιστον ενός συνόλου (γνωστού ή αγνώστου που έχει δημιουργηθεί με ή χωρίς τη συγκατάθεση του ατόμου) και αυτό το σύνολο αποτελεί μέρος ενός άλλου συνόλου και συνεχώς προκύπτουν νέα σύνολα που αποτελούν με τη σειρά τους διακλαδώσεις σε άγνωστο αριθμό διακλαδώσεων, συνόλων και υποσυνόλων. Όλη αυτή η πολυπλοκότητα θα πρέπει να έχει το λιγότερο μια κορυφή και εκεί θα βρίσκεται κάποιος θεός ή κάποιος άνθρωπος που νομίζει ότι είναι θεός και κρύβεται πίσω από τεράστιους αριθμούς.

 

Η χαοτική κατάσταση που έχουν δημιουργήσει οι αριθμοσοφιστές σήμερα, δεν οφείλεται βέβαια στους συνηθισμένους αριθμούς που οργανώνουν την καθημερινότητα μας όπως η ημερομηνία, ο μισθός, η ώρα και τόσο άλλοι που σχηματίζουν κοινωνικές δομές αντιληπτές και ελεγχόμενες. Οι αριθμοί που τρομοκρατούν τους πολίτες είναι οι «ουρανοκατέβατοι» αριθμοί, που παρουσιάζονται από κυβερνητικές πηγές και εξωκυβερνητικές που έχουν αποκτήσει θεσμικό ρόλο και κατέχουν απόλυτη εξουσία. Ο λόγος που τρομάζουν κυρίως οι πολίτες είναι: ότι αδυνατούν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των αριθμών και αναρωτιούνται με πιο τρόπο ακριβώς συνέβαλλαν στη διόγκωση τους.

Ωστόσο παραμένει αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι οι αριθμοί είναι ένα «εργαλείο» που προφέρεται για πολλές χρήσεις. Η αποτελεσματικότητα κάθε τέτοιου εργαλείου εξαρτάται από τη χρήση του, αυτό σημαίνει ότι η κατάχρησή του δεν θα έχει σημαντικά οφέλη για τους εξαρτώμενους από αυτό. Έχει αποδειχθεί επανειλημμένα ότι οι επιδημιολογικές, οι κοινωνιολογικές και τόσες άλλες στατιστικές, ωφελούν τους πληθυσμούς όταν γίνονται σωστά, δηλαδή πληροφορούν εγκαίρως και ακολουθούν τις προβλεπόμενες μεθόδους εγκυρότητας και αξιοπιστίας. Στις μέρες μας έχουμε περάσει στο άλλο άκρο, συχνές μελέτες και έρευνες παρουσιάζονται με στατιστική ανάλυση και εμφανίζουν την πιο θλιβερή, αποκαρδιωτική πραγματικότητα, με τα πιο μελανά χρώματα. Η πληροφόρηση είναι χρήσιμη, αλλά η υπερπληροφόρηση η οποία συνοδεύεται με τεράστιους αριθμούς, που αποτελούν τετελεσμένο γεγονός για τους πολίτες και δεν μπορούν με άμεσο τρόπο να βελτιώσουν την κατάσταση, προκαλεί άγχος και φόβο.

 

Μια από τις επικρατούσες απόψεις που χαρακτηρίζουν την εποχή μας, είναι ότι ζούμε σε καιρούς εκθετικούς, οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και οι αριθμοί πιέζουν αφόρητα. Σύμφωνα με την αριστοτελική άποψη ο αριθμός είναι ρυθμός, κατ’ επέκταση όσο αυξάνεται ο αριθμός αυξάνεται και ο ρυθμός. Με βάση το αριστοτελική σκέψη, στην προέκταση της μπορούμε να πούμε ότι ο απρόβλεπτος ρυθμός εξέλιξης ενός φαινομένου, αρκετές φορές μας κάνει να εγκαταλείψουμε την παρακολούθηση του, γιατί ουσιαστικά χάνουμε την επαφή με το φαινόμενο. Μια παρόμοια κατάσταση είναι ο χορός, στην αρχή συμμετέχουν όλοι, όταν αυξάνει ο ρυθμός ξεκινούν οι αποχωρήσεις και όταν γίνεται γίνει εξαντλητικός, πολλές φορές παίζουν μόνοι τους οι μουσικοί. Με μια προσεκτική ματιά, θα δούμε ότι η κοινωνική ζωή βρίθει από αντίστοιχες καταστάσεις με το προαναφερθέν παράδειγμα.

 

Ένα πλήθος αριθμών καταγράφει ασταμάτητα την ανεργία, τη φτώχεια, την έκπτωση της υγείας και τόσους άλλους δυσάρεστους αριθμούς, που πρωταγωνιστούν στη ζωή των περισσοτέρων μας. Αυτή η ακατάπαυστη καταγραφή ψυχοφθόρων αριθμών και η χωρίς δισταγμό προβολής τους με ανελέητο ρυθμό «τραυματίζει» ή «σκοτώνει» όσους θίγονται άμεσα και «αποκτηνώνει» όσους παραμένουν ακόμα ανέγγιχτοι. Ένας αριθμός, δεν μπορεί να αποκαλύψει πάντα την πραγματική διάσταση ενός προβλήματος, όταν η ζωή έχει καταντήσει μια εξίσωση, όπου κάποιοι συνεχώς αλλάζουν τις τιμές στις μεταβλητές και κάποιοι άλλοι καλούνται να «διαχειριστούν» νοερά αριθμούς που δεν έχουν δει ούτε στον ύπνο τους, όπως το δημόσιο χρέος της Ελλάδας. Έτσι ζητείται με έμμεσο τρόπο, από όσους έχουν άγνοια της οικονομικής και πολιτικής επιστήμης να δώσουν ρεαλιστικές λύσεις και οι κυβερνώντες, οι οποίοι υποτίθεται ότι είναι ειδικοί επί του θέματος, με τη στάση τους αποποιούνται των ευθυνών τους και περιφέρονται γύρω από τα κοινωνικά συντρίμμια.

 

Επίσης, οι κοινωνικοί προγραμματιστές περιγράφουν το παρόν και το μέλλον με ένα ακατάσχετο αριθμολόγιο, που περιέχει «πινελιές» κοινωνικής ευαισθησίας. Οι αριθμοί είναι στο επίκεντρο της κοινωνικής ζωής και οι άνθρωποι αποτελούν το απαραίτητο συμπλήρωμα τους, γιατί από μόνοι τους οι πρώτοι δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Ο εθισμός και ο εγκλιματισμός σε υπερμεγέθεις αριθμούς, απομακρύνει από την ουσία του προβλήματος όσους δεν το βιώνουν, ενώ όσοι το βιώνουν, δηλαδή αυτοί που πλήττονται ευθέως, περιχαρακώνονται γύρω από το πρόβλημα τους. Δεν φαίνεται να υπάρχει πρόβλεψη, για ουσιαστική κοινωνική μέριμνα σε τέτοιες καταστάσεις, παρά μόνο κατηγοριοποίηση των πολιτών σε: εξαθλιωμένους, νεόπτωχους, αναξιοπαθούντες, κατεστραμμένους κ.α., για να αισθάνονται όλοι ότι κάπου ανήκουν. Έτσι οι προσφάτως κατηγοριοποιημένοι – υποβαθμισμένοι, προσαρμόζουν τις απαιτήσεις τους στο επίπεδο που κάποιοι έχουν ορίσει, για την εκάστοτε κατηγορία και αμβλύνονται κατά κάποιο τρόπο οι κοινωνικές αντιδράσεις.

 

Καταληκτικά, οι αριθμοί από τη φύση τους με και τις ιδιότητες τους καταγράφουν το πρόβλημα ως μέγεθος και όχι ως φαινόμενο με συγκεκριμένα αίτια και συνέπειες. Τα κοινωνικά προβλήματα παρουσιάζονται με αριθμητικούς δείκτες, αλλά λύνονται με προτάσεις, πρωτοβουλίες και δράσεις.Οι αριθμοί σκιαγραφούν το πρόβλημα, δεν το χρωματίζουν για να αναδείξουν κάθε πτυχή του και να τονίσουν το περιεχόμενο του. Είναι ξεκάθαρο ότι με το να βλέπουμε αριθμούς ανακαλύπτουμε ένα πρόβλημα, ενώ όταν πλησιάζουμε τους ανθρώπους με αληθινή διάθεση να βοηθήσουμε, αρχίζουμε να νιώθουμε αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό, είναι πολιτικό αφού η ανακατανομή των εισοδημάτων εξαρτάται πάντα από την ανακατανομή της εξουσίας (Τζον Κ. Γκαλμπρέϊθ).

Παρόμοια άρθρα

Back to top button