Η επιστήμη της διατροφής κι η προαγωγή της υγείας που συνεπάγεται από αυτή βρίσκεται πλέον παντού γύρω μας κι η διαθεσιμότητα των πληροφοριών είναι πολλές φορές χαοτική. Ο καταιγισμός αυτός μπορεί να οδηγήσει σε ασάφειες ή σε λανθασμένες αντιλήψεις και κατά συνέπεια πολλά θέματα γύρω από τη διατροφή που θεωρούμε σωστά να μην υποστηρίζονται από επιστημονικά δεδομένα. Έτσι , η επιθυμία για ένα υγιές κι αδύνατο σώμα καθώς, ο φόβος για την πρόσληψη βάρους κι η γενικότερη κοινωνική πίεση για την εικόνα του σώματος έχουν δημιουργήσει μύθους γύρω από κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα ή/και συστατικά αυτών, που έχουν την τάση είτε να «αδυνατίζουν» ή να «παχαίνουν» (Navarro et al., 2013).
Ας δούμε κάποιους από αυτούς τους μύθους κι εάν τους πιστεύετε κι εσείς να τους καταρρίψουμε.
1. «Ορισμένα φρούτα και λαχανικά όπως το γκρέιπφρουτ και το λεμόνι βοηθούν στη μείωση βάρους γιατί δρουν ως λιποδιαλυτικά.»
Μέχρι τώρα δεν έχει αποδειχθεί για κανένα τρόφιμο ότι μπορεί να δράσει ως λιποδιαλυτικό «καίγοντας» ή «διαλύοντας» το λίπος. Συνεπώς, ούτε για το λεμόνι ούτε για το γκρέιπφρουτ υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση του χυμού αυτών, πριν ή κατά τη διάρκεια του φαγητού, 3 φορές την ημέρα, μπορεί να βελτιώσει το λιπιδαιμικό προφίλ, αλλά δε σχετίζεται με απώλεια βάρους. Δεν υπάρχει κάποιο μαγικό τρόφιμο που θα το καταναλώνουμε προσλαμβάνοντας τις θερμίδες του κι αυτό θα μας αδυνατίζει.
2. «Το βραδινό παχαίνει»
Πρόκειται για μια συχνά αναπαραγόμενη αντίληψη που δεν έχει καμία επιστημονική τεκμηρίωση. Ο οργανισμός χρειάζεται ενέργεια την οποία προσλαμβάνει μέσω του φαγητού. Αν το ισοζύγιο είναι αρνητικό, δηλαδή εάν η ενέργεια που προσλαμβάνουμε από το φαγητό είναι μικρότερη ή ίση από αυτή που καταναλώνουμε, τότε το βάρος μας δε θα αυξηθεί, ανεξάρτητα από την ώρα που θα καταναλώσουμε την τροφή.
3. «Η κατανάλωση νερού πριν το γεύμα βοηθάει στην απώλεια βάρους»
Εδώ δεν πρόκειται ακριβώς για ένα μύθο αλλά για μια συνεπαγωγή καταστάσεων με δύο διαφορετικούς τρόπους. Από τη μία, η κατανάλωση νερού (το νερό δεν έχει θερμίδες) μπορεί να αντικαταστήσει την κατανάλωση κάποιου άλλου ροφήματος όπως αναψυκτικό, χυμό ή γάλα, μειώνοντας έτσι την ενεργειακή πρόσληψη, η οποία σταδιακά οδηγεί σε απώλεια βάρους. Από την άλλη, μια τυχαιοποιημένη μελέτη σε άτομα μέσης ηλικίας έδειξε ότι τα άτομα που κατανάλωναν νερό πριν από τα γεύματα σε σύγκριση με αυτά που δεν κατανάλωναν είχαν μεγαλύτερη απώλεια βάρους. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το αίσθημα του κορεσμού και της πληρότητας που προσφέρει το νερό και οδηγεί σε μικρότερη κατανάλωση τροφής (Dennis et al., 2010).
4. «Το πράσινο τσάι ενεργοποιεί το μεταβολισμό»
Το πράσινο τσάι περιέχει κατεχίνες και καφεΐνη, που υποτίθεται ότι αυξάνουν τη λειτουργία του μεταβολισμού και οδηγούν σε απώλεια βάρους. Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση στην οποία μελετήθηκε το πράσινο τσάι και τα εκχυλίσματά του, αυτά δε φάνηκαν να έχουν επίδραση στο σωματικό βάρος υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων.
Μαριάννα Καλλιόστρα
Τελειόφοιτη διαιτολόγος-διατροφολόγος, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
Πρόεδρος Ευρωπαϊκού δικτύου φοιτητών διαιτολόγων (ENDietS)
