Το Κέντρο Ενημέρωσης και προσέλκυσης εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών του Πανεπιστημίου Πατρών (ΚΕΔΜΟΠ) διοργάνωσε την Τετάρτη 4 Ιουλίου στην αίθουσα του «Θέογνι», δράση εθελοντικής δωρεάς μυελού των οστών.
Οι υπεύθυνοι του Κέντρου Ενημέρωσης και προσέλκυσης εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών του Πανεπιστημίου Πατρών (ΚΕΔΜΟΠ) που ήρθαν στην πόλη μας έκαναν μία παρουσίαση της διαδικασίας, ενημέρωσαν για τη δωρεά και έκαναν τις εγγραφές των εθελοντών και τη λήψη δειγμάτων.
Η συμμετοχή του κόσμου ήταν εντυπωσιακή, όμως δυστυχώς ο αριθμός των εθελοντών δεν αντιστοιχεί στον αριθμό των ασθενών που θα βρουν κατάλληλο δότη.
Υπάρχει ακόμα η ευκαιρία να γίνεις εθελοντής δότης μυελού των οστών
Στο Φαρμακείο του κυρίου Νικόλα Μπισταράκη, θα μπορούν να απευθυνθούν για να συμμετάσχουν στην εθελοντική δωρεά όσοι δεν κατάφεραν να βρεθούν στην αίθουσα του «Θέογνι» την Τετάρτη 4 Ιουλίου.
Το Φαρμακείο βρίσκεται στην Παλαιά Εθν. Οδό Αθηνών-Κορίνθου, 42ο χλμ & Πανταζόπουλου Χρ., τηλέφωνο:22960 80610
Η δωρεά θα συνεχιστεί για λίγες ημέρες ακόμα.
Τι είναι ο μυελός των οστών και που βρίσκεται
Ο μυελός των οστών είναι ο ρευστός ιστός που βρίσκεται μέσα στα οστά του σώματος και περιέχει αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα, δηλαδή πρόδρομες μορφές των κυττάρων που τελικά όταν ωριμάσουν μετατρέπονται σε λευκά αιμοσφαίρια, ερυθρά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια. Αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα υπάρχουν και στο αίμα σε μικρή ποσότητα.
Επίσης, το ομφαλοπλακουντιακό αίμα, είναι πλούσιο σε αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα, και συλλέγεται από τον ομφάλιο λώρο των νεογέννητων και φυλάσσεται σε ειδικές «Τράπεζες».
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο μυελός των οστών ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ με τον νωτιαίο μυελό, ο οποίος βρίσκεται στο νωτιαίο σωλήνα της σπονδυλικής στήλης, που αποτελεί ιστό του νευρικού συστήματος, που σχετίζεται με νευρικές λειτουργίες και όχι με την αιμοποίηση.
Τι είναι μεταμόσχευση μυελού των οστών και ποιος χρειάζεται μεταμόσχευση
Μεταμόχευση μυελού των οστών είναι η αντικατάσταση του πάσχοντος μυελού με κύτταρα από έναν υγιή δότη, τα οποία μεταγγίζονται ενδοφλέβια στον ασθενή λήπτη. Ο μυελός εγκαθίσταται μέσα στα οστά του λήπτη, όπου αντικαθιστά τον ανεπαρκή μυελό του και αρχίζει η παραγωγή φυσιολογικών υγιών κυττάρων. Σε περίπτωση που ο μυελός των οστών ανεπαρκεί, έχει καταστραφεί ή διηθηθεί από κακοήθη κύτταρα, εκδηλώνονται σοβαρότατα αιματολογικά νοσήματα, όπως λευχαιμία, μυελική απλασία κ.α.
Η αντιμετώπιση των νοσημάτων αυτών επιχειρείται με διάφορα φαρμακευτικά σχήματα, πολλές φορές όμως η φαρμακευτική αγωγή δεν έχει αποτέλεσμα, οπότε η μοναδική θεραπεία ασθενών που έχουν μυελική απλασία (ανεπάρκεια του μυελού να φτιάξει τα κύττρα του αίματος), λευχαιμία (παραγωγή παθολογικών κυττάρων), κληρονομικά αιματολογικά νοσήματα, ή μυελική καταστροφή (από ακτινοβολία ή φάρμακα), είναι η μεταμόσχευση μυελού των οστών η οποία πραγματοποιείται σε ειδικά μεταμοσχευτικά κέντρα στη χώρα μας. Αυτοί οι ασθενείς, οι οποίοι παλαιότερα ήταν καταδικασμένοι, σήμερα μπορούν να σωθούν αν λάβουν μυελικό μόσχευμα.
Πώς αναγνωρίζεται ο συμβατός δότης και πώς θα βρεθεί
Προκειμένου η μεταμόσχευση να έχει επιτυχία, είναι απολύτως απαραίτητο ο δότης και ο λήπτης να παρουσιάζουν ιστική συμβατότητα, δηλαδή ομοιότητα ως προς ειδικά μόρια (αντιγόνα του συστήματος HLA), που εκφράζουν πάνω στα κύτταρά τους. Τα HLA αντιγόνα, τα οποία είναι διαφορετικά σε κάθε άτομο και καθορίζουν την «Ιστική Ταυτότητά» του, προσδιορίζονται σε ειδικά εργαστήρια ιστοσυμβατότητας σε δείγμα αίματος και η σύγκριση της «Ιστικής Ταυτότητας» δύο ατόμων, έχει σαν αποτέλεσμα την εκτίμηση της ομοιότητας – συμβατότητας μεταξύ τους.
Επειδή τα αντιγόνα HLA κληρονομούνται από τους γονείς, η πρώτη αναζήτηση κατάλληλου δότη για έναν ασθενή, γίνεται μέσα στην οικογένειά του. Η ανεύρεση συμβατού δότη μεταξύ των μελών της οικογένειας του ασθενούς που είναι και η περισσότερο επιθυμητή, είναι δυνατή μόνο στο 30% των περιπτώσεων. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις πρέπει να αναζητηθεί εθελοντής μη συγγενής δότης. Η πιθανότητα να ταιριάζει δότης με τον ασθενή, είναι πολύ μικρή και εξαρτάται από το πόσο συχνός΄ή σπάνιος είναι ο ιστικός τύπος του ασθενή. Αυτό σημαίνει ότι ένας δότης μπορεί να μην κληθεί ποτέ. Είναι απαραίτητη λοιπόν η ύπαρξη μεγάλου αριθμού εθελοντών δοτών, για να αυξάνονται ουσιαστικά οι πιθανότητες ανεύρεσης συμβατού δότη.
Μέχρι σήμερα, για το 95% των ασθενών που έχουν μεταμοσχευθεί, οι δότες προέρχονται από «Δεξαμενές» του εξωτερικού. Σημαντικό είναι να αναφερθεί, ότι η αναζήτηση δοτών ανάμεσα σε άτομα με κοινή καταγωγή, είναι αποτελεσματικότερη, λόγω γενετικών ομοιοτήτων. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη αύξησης των Ελλήνων δοτών προς όφελος των Ελλήνων ασθενών αλλά και για τη ουσιαστικότερη συμμετοχή της χώρας μας, στην διεθνή προσπάθεια.
Πως γίνεται η λήψη του μοσχεύματος
Η λήψη του μοσχεύματος από τον δότη, γίνεται στο πλησιέστερο Μεταμοσχευτικό Κέντρο της περιοχής του και μεταφέρεται στο κέντρο που θα μεταμοσχευθεί ο λήπτης. Το μόσχευμα λαμβάνεται με τους εξής τρόπου:
Α) Με οστική παρακέντηση τα οστά της λεκάνης, κάτω από γενική ή ραχιαία αναισθησία, από τους ειδικούς αιματολόγους που ασχολούνται με την μεταμόσχευση. Ένας ελαφρύς πόνος στο σημείο της παρακέντησης για λίγες ώρες, είναι το μόνο σύμπτωμα που παρουσιάζει ο δότης, ο οποίος και επιστρέφει άμεσα σπίτι του.
Το ποσό του μυελού που συλλέγετε, αποτελεί το 3 – 5% του συνόλου του μυελού των οστών του δότη, το οποίο και αναγεννάται γρήγορα (εντός 20 ημερών), χωρίς να επηρεάζεται η γενική κατάστασή του. Αυτή η άμεση ανάπλαση του μυελού, δίνει τη δυνατότητα στο δότη, να προσφέρει μόσχευμα, περισσότερες από μία φορές, εάν χρειαστεί, χωρίς να αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα.
Β) Με την μέθοδο της συλλογής των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων από το περιφερειακό αίμα. Η διαδικασία της συλλογής των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων είναι παρόμοια με αυτή τις αιμοπεταλιαφαίρεσης. Το αίμα του δότη περνάει από ένα μηχάνημα το οποίο διαχωρίζει και συγκρατεί μόνο τα αρχέγονα κύτταρα και επιστρέφει το αίμα στον δότη με τα υπόλοιπα στοιχεία (λευκά – ερυθρά αιμοπετάλια).
Πώς μπορώ να γίνω εθελοντής δότης μυελού των οστών
Εθελοντής δότης μυελού των οστών μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε έχει ξεπεράσει το 18ο έτος της ηλικίας του και δεν είναι μεγαλύτερος από 55 (προτιμότερο 50) χρονών, δεν έχει ιστορικό μεταδοτικών νοσημάτων, νεοπλασιών ή καρδιοπαθειών (παρόμοιες προϋποθέσεις με αυτές της εθελοντικής αιμοδοσίας), με την εξής διαδικασία:
• Ενημερώνεται προφορικά και με έντυπο υλικό λεπτομερώς για την διαδικασία προετοιμασίας και λήψης του μοσχεύματος.
• Συμπληρώνει ένα έντυπο με προσωπικά στοιχεία (ονομ/μο, διευθ/ση, τηλέφωνα κ.α.), τα οποία παραμένουν αυστηρά εμπιστευτικά και ένα ερωτηματολόγιο με ιατρικές πληροφορίες, από τις οποίες κρίνεται η καταλληλότητά του, να συμπεριληφθεί στους εθελοντές.
• Υπογράφει δήλωση συγκατάθεσης, όπου εκφράζει την επιθυμία του, να περιληφθεί στους εθελοντές δότες μυελού των οστών – χωρίς αυτό να σημαίνει δέσμευσή του – αλλά και για την συμμετοχή του στα επόμενα βήματα της διαδικασίας, εφόσον βρεθεί συμβατός, με κάποιον ασθενή.
• Με την δήλωση υποβάλλεται σε λήψη μικρής ποσότητας αίματος (15ml περίπου), προκειμένου να προσδιοριστούν τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας, για να μπορούν να συγκριθούν με εκείνα των ασθενών.
