Πάνω απ΄ τα τανκς, μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς
πως μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;*
*Γιάννης Ρίτσος
Πέμπτη 17 Νοέμβρη. Ο απόηχος των πολιτικών «εξελίξεων» προσπαθεί να υποσκελίσει και να υποβαθμίσει την επέτειο του Πολυτεχνείου. Κι όμως. Όσο και αν οι μνήμες της επετείου συναντούν την πραγματικότητα του σήμερα θολές, όσο κι αν οι φωτογραφίες ξεθώριασαν, πάντα μένει το νόημα. Ένα νόημα που δεν σκεπάζεται από τεχνητές υποσχέσεις και φτιαχτές ελπίδες. Που δεν κρύβεται μέσα στην ομιχλώδη και υγρή κατάσταση των καιρών μας. Γιατί το νόημα που προάγει συνειδήσεις και υπενθυμίζει πως υπάρχει ακόμα ελπίδα να επιστρέψουμε στην ανθρώπινη κατάσταση μας, μοιάζει με βουβό άνεμο. Τον άνεμο που έχει την μαγική ιδιότητα να σε ενεργοποιεί και να σε αφυπνίζει. Που σου προσδίδει μια παράφορη ζάλη ευεξίας, μα δεν κραυγάζει.
Ήταν Νοέμβρης του 1973, όταν νεαροί φοιτητές και φοιτήτριες , οχυρώθηκαν στον χώρο που φιλοξένησε τα οράματα τους, για παγκόσμια ειρήνη, κοινωνική δικαιοσύνη, παιδεία για όλους, για δημοκρατία και σήκωσαν το ανάστημά τους, απέναντι σε ένα δύστροπο καθεστώς και προσπάθησαν να πουν όλα εκείνα που ο λαός δεν μπορούσε. Μπορεί η πόρτα του Πολυτεχνείου να έπεσε εκείνη την βραδιά στις 17 Νοέμβρη του 1973, αλλά σίγουρα μαζί της έπεσε και η σαθρή αντίληψη ενός καθεστώτος, που προσπάθησε να ελέγξει αυτό που κατεξοχήν δεν ελέγχεται. Το πνεύμα και την σκέψη μα κυρίως την δύναμη της ψυχής.
Οι νέοι και οι νέες με τους αγώνες τους απέδειξαν αυτό που λέει ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ στο Κοινωνικό Συμβόλαιο ότι ο «πιο ισχυρός δεν είναι ποτέ αρκετά ισχυρός για να είναι διαρκώς κυρίαρχος ,αν δε μεταμορφώσει την ισχύ του σε δίκαιο και την υπακοή σε καθήκον» .
Παρά τα σκληρά και καταπιεστικά μέτρα των πραξικοπηματιών, τις φυλακίσεις, τις εκτοπίσεις, τις ομαδικές δίκες στα έκτακτα στρατοδικεία, τα βασανιστήρια, τις εικονικές εκτελέσεις και τις δολοφονίες, συνεχείς ήταν οι αντιδικτατορικές εκδηλώσεις του ελληνικού λαού σε όλη τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας, με πρωτοπόρα πάντοτε την αδάμαστη νεολαία, που έσπασε πρώτη την αναγκαστική σιωπή της , προκαλώντας θόρυβο που ενόχλησε πρωτίστως αλλά και προβλημάτισε το επτάχρονο στρατιωτικό καθεστώς.
Από τις αρχές του 1973, είχε αρχίσει να εκφράζεται η λαϊκή αγανάκτηση κατά της Χούντας όπως η κατάληψη της Νομικής, τον Φεβρουάριο του 1973, η διαδήλωση στις 4 Νοεμβρίου 1973, με αφορμή το μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου, όπου έγιναν και συλλήψεις αλλά και η διαδήλωση 3.000 φοιτητών για συμπαράσταση στους συλληφθέντες στις 8 Νοεμβρίου. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν σε και σε άλλες σχολές.
Οι πολιτικές ταραχές ξέσπασαν στην Αθήνα από τις 14 μέχρι και τις 17 Νοεμβρίου 1973. Οι ταραχές αυτές ξεκίνησαν με την κατάληψη του Πολυτεχνείου από φοιτητές και κλιμακώθηκαν με παναθηναϊκή κινητοποίηση κατά του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου και τερματίστηκαν με την επέμβαση του στρατού.
Απαρχή των γεγονότων θεωρούνται οι γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων που πραγματοποιήθηκαν το πρωί της Τετάρτης, 14 Νοεμβρίου , και κατέληξαν στην απόρριψη των κυβερνητικών μέτρων, σχετικά με τον προγραμματισμό των φοιτητικών εκλογών. Το απόγευμα της ίδιας μέρας αποφασίστηκε από τους φοιτητές, που στο μεταξύ είχαν συγκεντρωθεί στο Πολυτεχνείο, η κατάληψη του Ιδρύματος, κάτω από έλεγχο της Συντονιστικής Επιτροπής. Τις βραδινές ώρες τα συνθήματα των συγκεντρωμένων είχαν πάρει καθαρά πολιτικό χαρακτήρα.
Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973, το μεσημέρι επιτροπή των αγροτών από τα Μέγαρα, που είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στις απαλλοτριώσεις της γης τους, επισκέπτονται τη Συντονιστική Επιτροπή και ο ραδιοφωνικός σταθμός μεταδίδει: «Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού… Ο αγώνας είναι κοινός… Δεν είναι μόνο για την πόλη των Μεγάρων ή το Πολυτεχνείο… Είναι για την Ελλάδα. Για το λαό της που θέλει να καθορίσει τη ζωή του. Να πορευτεί στο δρόμο της προκοπής. Βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας».
Ο Νοέμβρης των φοιτητών εκείνων δεν θα πρέπει να ξεχαστεί. Τον εορτασμό της επετείου κάθε χρόνο θα πρέπει να τον χαρακτηρίζει η βελτίωση των συνθηκών ζωής μας και όχι τα αποκαΐδια της επόμενης μέρας. Όχι ο χαλασμός. Το Πολυτεχνείο είναι ιδέα, είναι αξία κατακτημένη, είναι καθημερινή πρακτική, είναι συνεχής αγώνας για κάτι καλύτερο.
Το Πολυτεχνείο και οι αγώνες του Νοέμβρη των φοιτητών αποτελούν αναμφισβήτητα μια από τις σπουδαίες στιγμές των αγώνων του λαού μας και της νεολαίας ειδικότερα για την Δημοκρατία. Τα ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της ειρήνης, της αγάπης για τη ζωή και τον άνθρωπο, παραμένουν ζωντανά και θα παραμένουν επίκαιρα και αναλλοίωτα, όσα χρόνια και αν περάσουν από εκείνη την εξέγερση.
Το ’73 δεν ξανάρχεται αλλά τα τανκς και οι λοχίες παραμονεύουν πάντα στη ζωή μας. «Λοχίες» που μπορεί σήμερα να φοράνε γραβάτες και ατσαλάκωτα κοστούμια, και «τανκς» που μπορεί να είναι οι αποφάσεις, οι αυθαιρεσίες, τα διατάγματα, τα μνημόνια…
