Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία οι Δήμοι έχουν πλέον την υποχρέωση να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τοπικά σχέδια αποκεντρωμένης διαχείρισης αποβλήτων, στο πλαίσιο του εθνικού και των περιφερειακών σχεδιασμών.
Απώτερος σκοπός αυτών των σχεδίων, βασιζόμενα στην εθνική πολιτική, είναι η ολοκληρωμένη και ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων που έγκειται στη συμπληρωματικότητα των επιλογών διαχείρισης, με γνώμονα την αειφόρο χρήση των πόρων, προκειμένου να μειώνονται οι παραγόμενες ποσότητες αποβλήτων και, όπου δημιουργούνται απόβλητα, να υφίστανται διαχείριση με τέτοιο τρόπο, ώστε να μειώνονται οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία και παράλληλα να συνεισφέρουν θετικά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και με την ελληνική νομοθεσία, τα αστικά απόβλητα πρέπει να αξιοποιούνται ώστε να εξοικονομούνται πρώτες ύλες και ενέργεια. Έχει ήδη ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία (ν. 4042/2012) η οδηγία 2008/98/ΕΚ, που έχει στον πυρήνα της την ιεράρχηση στη διαχείριση των απορριμμάτων, ως εξής:
- πρόληψη,
- επαναχρησιμοποίηση,
- ανακύκλωση,
- ανάκτηση,
- απόρριψη
Ο δήμος έως τώρα περιοριζόταν στη συλλογή και μεταφορά των απορριμμάτων. Των σύμμεικτων στις εγκαταστάσεις ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ και του περιεχομένου των μπλε κάδων στο ΚΔΑΥ (Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών).
Σύμφωνα με τον εθνικό σχεδιασμό πρέπει η υγειονομική ταφή να αποτελεί την τελευταία επιλογή και να έχει περιοριστεί σε λιγότερο από το 30% του συνόλου των ΑΣΑ.
Πρέπει επίσης να καθιερωθεί η χωριστή συλλογή των βιο-αποβλήτων, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της χωριστής συλλογής στο 40% του συνολικού βάρους των βιο-αποβλήτων, ως το 2020. Επιπρόσθετα επιδιώκεται η επεξεργασία των χωριστά συλλεγμένων βιο-αποβλήτων με στόχο την παραγωγή κομπόστ το οποίο να πληροί ποιοτικές προδιαγραφές για την περαιτέρω χρήση του σύμφωνα με διεθνή ή/και εθνικά πρότυπα.
Όσον αφορά την επιτόπια οικιακή κομποστοποίηση επιδιώκεται η οργάνωση και σταδιακή προώθηση, θέτοντας ως στόχο κατ’ ελάχιστο το 3%.
Για τα ανακυκλώσιμα υλικά ο εθνικός σχεδιασμός στοχεύει στην καθιέρωση πανελλαδικά χωριστής συλλογής αποβλήτων ώστε να επιτευχθούν τα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα στους αντίστοιχους τομείς της ανακύκλωσης. Χωριστή συλλογή καθιερώνεται τουλάχιστον για το γυαλί, το χαρτί, το μέταλλο και το πλαστικό, ώστε να εξασφαλισθεί, κατ΄ ελάχιστον, η ανακύκλωση του 60% του συνολικού τους βάρους από το στάδιο της προδιαλογής, ως το 2020.
Η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων βασίζεται κυρίως στην ενημέρωση των πολιτών ώστε να επιδιώκουν στην καθημερινότητά τους την αποτροπή δημιουργίας αποβλήτων. Η επαναχρησιμοποίηση απαιτεί, είτε την εκπαίδευση – ενημέρωση των πολιτών σε απλές τεχνικές επιδιόρθωσης υλικών ή δημιουργίας νέων ειδών από θεωρητικά άχρηστα υλικά, είτε την ύπαρξη ενός κατάλληλου σημείου που θα διαθέτει το κατάλληλο προσωπικό και το οποίο θα ασχολείται με τη διαλογή, επιδιόρθωση ή μετασκευή άχρηστων υλικών.
Η Ανακύκλωση απαιτεί:
- Ενημέρωση των δημοτών για τα προγράμματα ανακύκλωσης.
- Διεργασίες για την προμήθεια κάδων και λοιπών απαιτούμενων.
- Έναρξη εξεύρεσης χώρου αποθήκευσης ανακυκλώσιμων υλικών.
Οι απαιτήσεις της νομοθεσίας προβλέπουν την ξεχωριστή συλλογή των τεσσάρων ρευμάτων (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο) ή συλλογή σε κοινό κάδο (μπλε) γυαλιού, πλαστικού και μετάλλων και σε ξεχωριστό του χαρτιού (κίτρινο).
Πράσινα σημεία
Τα πράσινα σημεία είναι κεντρικοί χώροι εντός του Δήμου στους οποίους γίνεται η συλλογή διαφόρων αποβλήτων που δεν είναι εφικτό να συλλεχθούν με δίκτυο κάδων στον ιστό της πόλης. Οι πολίτες μεταφέρουν με ιδία μέσα τα υλικά στο σημείο ή με τα οχήματα του δήμου ανάλογα με το είδος του υλικού (π.χ. κλαδέματα, μεταφορά ιδιωτικών μεγάλων αντικειμένων κλπ).
Σε ένα «πράσινο» σημείο ο πολίτης μπορεί να φέρνει ανακυκλώσιμα υλικά: Ογκώδη (π.χ. έπιπλα, απόβλητα από ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό ), Ειδικά απόβλητα (όπως μπαταρίες, χρώματα, κλπ.), Πράσινα απόβλητα και άλλα είδη με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση/ προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση ή την ανακύκλωση, ανάλογα κάθε φορά.
Σε κατάλληλη περιοχή του δήμου Μεγαρέων θα εγκατασταθεί δημοτική μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων.
Η λειτουργία της μονάδας θα αποσκοπεί στην:
Επεξεργασία σύμμεικτων αποβλήτων (από τους πράσινους κάδους) για την ανάκτηση επιπλέον ανακυκλώσιμων υλικών καθώς και για την εκτροπή ποσότητας βιο-αποβλήτων από την ταφή.
Κομποστοποίηση, μέσω της αερόβιας μεθόδου τόσο των προδιαλεγμένων βιο-αποβλήτων από το δίκτυο διαλογής στην πηγή (καφέ κάδοι) όσο και του οργανικού κλάσματος που θα ανακτάται από την επεξεργασία των σύμμεικτων που προαναφέρθηκε. Έτσι θα έχουμε την παραγωγή δύο ειδών εδαφοβελτιωτικών, ένα υψηλής ποιότητας κομπόστ από τα προδιαλεγμένα αλλά και παραγωγή CLO από τα σύμμεικτα.
Έλεγχο των συλλεγμένων τεσσάρων ρευμάτων για ανεπιθύμητες προσμίξεις και απομάκρυνση αυτών. Στη συνέχεια δεματοποίηση των συλλεγμένων υλικών ανά είδος και αποθήκευσή τους έως την τελική πώλησή τους.
Τα έσοδα που θα προκύψουν από την εφαρμογή του Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων θα προέρχονται από:
- την εξοικονόμηση του τέλους υγειονομικής ταφής: Λόγω της μείωσης αποβλήτων προς ταφή θα επέλθει και μείωση του καταβαλλόμενου ποσού για την μεταφορά και τελική διάθεση στον ΧΥΤΑ .
- την προβλεπόμενη επιδότηση εναλλακτικής διαχείρισης
- την εμπορική διάθεση των ανακυκλώσιμων υλικών
Ακόμη πρόσθετα έσοδα μπορούν να προκύψουν με περαιτέρω δράσεις οι οποίες αφορούν:
- στην εμπορική διάθεση κυρίως του κομπόστ ως εδαφοβελτιωτικό υψηλής ποιότητας.
- στη δυνατότητα παραγωγής πελετών με μια απλή εγκατάσταση κλαδοθρυμματιστή – ξηραντηρίου – πελετοποιητή για τις ποσότητες των πράσινων που μένουν ανεκμετάλλευτες (π.χ. δεν αξιοποιούνται στην κομποστοποίηση).
- στην χρησιμοποίηση των αδρανών που συλλέγονται στα πράσινα σημεία ως υλικών οδόστρωσης.
- στην εξοικονόμηση δαπανών υλικού επικάλυψης για διάφορες χρήσεις
Επιπλέον πόροι χρηματοδότησης μπορούν να αποτελέσουν,
- η χρηματοδότηση μέσω του ΕΣΠΑ και μέσω άλλων κοινοτικών χρηματοδοτήσεων.
- η χρηματοδότηση μέσω του Πράσινου Ταμείου
Όσον αφορά τα καύσιμα θα επέλθει μεγάλη εξοικονόμηση καθώς δεν θα χρειάζεται να μεταβαίνουν τα Α/Φ οχήματα στο ΧΥΤΑ Φυλής.
Προκύπτει λοιπόν ένα κόστος λειτουργίας 109,70 €/t, που είναι μικρότερο από το σημερινό κόστος που ανέρχεται στα 145,65 €/t.
Στο ανωτέρω λειτουργικό κόστος δεν συμπεριλαμβάνονται τα έσοδα από την πώληση των ανακυκλώσιμων υλικών και του κόμποστ τα οποία εκτιμώνται σε 440.000€.
Αξίζει να τονισθεί ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις της νομοθεσίας (ν. 4042/2012) θα υπάρχει ειδικό πρόσθετο τέλος ταφής για τα απόβλητα που θα οδηγούνται προς ταφή άνευ επεξεργασίας. Το τέλος αυτό θα είναι 35 €/τόνο για το 2016 και θα αυξάνεται έως 65 €/τόνο. Για το 2020 εκτιμάται ότι αυτό το πρόσθετο τέλος ταφής θα είναι 55 €/τόνο. Άρα χωρίς την εφαρμογή του ΤΣΔ το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων θα ανέλθει στα (145,65+55=) 200,65 €/t.
Άρα από τα 200,65 ευρώ, με το ΤΣΔΑ το κοστολόγιο θα κατέβει στα 110 ευρώ/τόνο.
