Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος (ΑΚΘ) ευθύνεται περίπου για το 50% των καρδιαγγειακών θανάτων στις ανεπτυγμένες χώρες. Λέγοντας αιφνίδιο καρδιακό θάνατο εννοούμε τον θάνατο που επέρχεται οξέως από καρδιακά αίτια μέσα στην πρώτη ώρα από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Αίτια
Η στεφανιαία νόσος, η νόσος δηλαδή των αγγείων που διοχετεύουν την καρδιά με αίμα, αποτελεί τη συχνότερη αιτία αιφνίδιου καρδιακού θανάτου. Ακολουθούν κατά σειρά συχνότητας οι μυοκαρδιοπάθειες, οι παθήσεις δηλαδή του καρδιακού μυός καθαυτού, οι καναλοπάθειες, που σχετίζονται με δυσλειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος της καρδιάς, οι βαλβιδοπάθειες και τέλος οι συγγενείς καρδιοπάθειες που αποτελούν ανωμαλίες διάπλασης της καρδιάς ή των αγγείων που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της εμβρυικής ζωής.
Μπορεί να προληφθεί; -Eκτίμηση και διαστρωμάτωση κινδύνου
Η λεπτομερής λήψη του ιστορικού, η κλινική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα αποτελούν τους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους θα γίνει η αρχική εκτίμηση κινδύνου του ασθενούς για ΑΚΘ.
Στη λήψη του ιστορικού σημαντική είναι η εκτίμηση παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου όπως το κάπνισμα, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης και το οικογενειακό ιστορικό.
Από την κλινική εξέταση ο ιατρός μπορεί να διαπιστώσει την παρουσία παθολογικού φυσήματος η παθολογικών καρδιακών τόνων ενδεικτικών υποκείμενης καρδιακής νόσου. Άλλα χρήσιμα εργαλεία για την εκτίμηση του ασθενούς ανάλογα με την κλινική περίσταση αποτελεί το υπερηχοκαρδιογράφημα καρδιάς, το Holter καταγραφής ρυθμού, η μαγνητική τομογραφία καρδιάς και ο ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος.
Υπάρχουν προειδοποιητικά συμπτώματα;
Συμπτώματα που θα πρέπει να ανησυχήσουν τον ασθενή και να τον οδηγήσουν στον καρδιολόγο περιλαμβάνουν τη συγκοπή (λιποθυμία) ιδίως σε ηλικιωμένα άτομα, τον πόνο στο στήθος καθώς μπορεί να αποτελεί προάγγελο εμφράγματος του μυοκαρδίου καθώς ακόμη και ένα «φτερούγισμα» στο στήθος, ενδεικτικό κάποιες φορές μιας κακοήθους αρρυθμίας.
Υπάρχουν κάποιοι που κινδυνεύουν περισσότερο;
Άτομα που στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον έχουν κάποιον που πέθανε αιφνίδια σε ηλικία μικρότερη απο 50 ετών, άτομα με πολλούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου καθώς και επιζήσαντες μια φορά από αιφνίδιο καρδιακό θάνατο αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου στις οποίες θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή.
Πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε;
Σίγουρα το πρώτο βήμα είναι η υποψία και η προσφυγή στον ιατρό προκειμένου αυτός να κρίνει αν ανήκουμε σε ομάδα υψηλού κινδύνου και αναλόγως να συστήσει μέτρα που θα μειώσουν την πιθανότητα μελλοντικού καρδιαγγειακού συμβάντος όπως π.χ ένα έμφραγμα μυοκαρδίου ή ακόμη και να συστήσει την εμφύτευση απινιδωτή σε περίπτωση που κρίνει ότι ο ασθενής είναι επιρρεπής στην ανάπτυξη θανατηφόρων αρρυθμιών.
Ο απινιδωτής είναι συσκευή χορήγησης ηλεκτρικού ρεύματος που προστατεύει τον ασθενή 24 ώρες το 24ωρο από επικίνδυνες για τη ζωή του αρρυθμίες. Η συσκευή παρακολουθεί επί 24ώρου βάσεως τον καρδιακό ρυθμό και ενεργοποιείται όταν αντιληφθεί παθολογικό ρυθμό.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος είναι ένα τραγικό συμβάν το οποίο όμως χάρη στην πρόοδο της ιατρικής σήμερα αρκετές φορές μπορεί πλέον να αποφευχθεί. Αυτό που χρειάζεται είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού και η καλή συνεργασία ιατρού ασθενούς για την έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
