Η οσφυαλγία αποτελεί μια από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης στον γιατρό σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς εκτιμάται ότι 4 στα 5 άτομα, θα την εμφανίσουν τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ζωής τους. Οι αιτίες που την προκαλούν πολλές, με πιο γνωστές την καθιστική ζωή, την έλλειψη άσκησης και την παχυσαρκία, όμως ο νευροχειρουργός Γεώργιος Δημογέροντας έρχεται να μας αποκαλύψει άλλη μία! Ένα μικρόβιο που αν αντιμετωπιστεί φαρμακευτικά, μπορεί να γλιτώσει πολλούς πάσχοντες από οσφυαλγία από περιττά και επώδυνα χειρουργεία!
Πόσο συχνή είναι η οσφυαλγία;
Η οσφυαλγία είναι εξαιρετικά συχνή. αποτελεί την πέμπτη συχνότερη αιτία επίσκεψης σε γιατρό στην Αμερική. Ευθύνεται για το 15% περίπου των ημερών απουσίας από τη δουλειά λόγω ασθένειας και αποτελεί τη συχνότερη αιτία αναπηρίας στα άτομα κάτω των 45 ετών. Οι μισοί άνθρωποι έχουν βιώσει ένα επεισόδιο οσφυαλγίας πριν κλείσουν τα 20 πρώτα έτη της ζωής τους. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει αδρά συσχετισθεί με αύξηση της συχνότητας της οσφυαλγίας, καθώς περιλαμβάνει δραστηριότητες που την προκαλούν, όπως η παρατεταμένη καθιστική θέση και η οδήγηση οχημάτων.
Φαίνεται πως το σύμπτωμα αυτό εμφανίζεται συχνότερα στις ηλικίες μεταξύ 30 και 60 ετών, στους υπέρβαρους, σ’ αυτούς που δουλεύουν σε βαριές χειρωνακτικές εργασίες, καθώς και σ’ αυτούς που δουλεύουν καθιστοί, όπως οι οδηγοί ταξί, φορτηγών και λεωφορείων, οι πιλότοι και οι χειριστές μηχανών που παράγουν συνεχείς κραδασμούς.
Πότε μια οσφυαλγία θεωρείται χρόνια και πώς επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών;
Ως χρόνια ορίζεται η οσφυαλγία που διαρκεί περισσότερους από 3 μήνες. Οι πάσχοντες από χρόνια οσφυαλγία αναγκάζονται να απέχουν από πολλές δραστηριότητες, κυρίως δε από τη δουλειά τους, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος αποχής από την εργασία, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα επιστροφής σε αυτή.
Το συνολικό κόστος της θεραπείας και των αποζημιώσεων για την οσφυαλγία στους βιομηχανικούς εργάτες είναι μεγαλύτερο από το συνολικό κόστος για όλες τις άλλες βιομηχανικές κακώσεις μαζί.
Πότε μιλάμε για απλή κρίση και πότε για πρόβλημα που απαιτεί ριζική αντιμετώπιση;
Όταν ένα επεισόδιο οσφυαλγίας έχει διάρκεια από 4 έως 8 εβδομάδες, μιλάμε για επεισόδιο οξείας οσφυαλγίας. Τέτοιου είδους επεισόδια αντιμετωπίζονται συνήθως συντηρητικά με πολύ καλά αποτελέσματα.
Πολλές φορές όμως, το επεισόδιο της οσφυαλγίας συνοδεύεται από πόνο στο ένα ή και στα δύο πόδια (ισχιαλγία), είναι εξαιρετικά έντονο και διαρκεί πέραν των οκτώ εβδομάδων. Στις περιπτώσεις αυτές, απαιτείται ειδική αντιμετώπιση από Νευροχειρουργό, ο οποίος θα ζητήσει απεικονιστικό έλεγχο της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης για να εντοπίσει την αιτία του πόνου και να προβεί στην κατάλληλη χειρουργική αντιμετώπιση.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις κατά τις οποίες η νευρολογική κατάσταση του ασθενούς κρίνεται κρίσιμη: όταν εγκαθίσταται μυϊκή αδυναμία στο πάσχον πόδι και σε περίπτωση ιππουριδικής συνδρομής. Η τελευταία οφείλεται σε μαζική συμπίεση των νευρικών ινών της ιππούριδος και εκδηλώνεται με παραπάρεση και ακράτεια ούρων και κοπράνων, απαιτώντας επείγουσα χειρουργική επέμβαση.
Νέα δεδομένα αναφέρουν ότι η χρόνια οσφυαλγία μπορεί να οφείλεται σε μικρόβιο. Πώς αλλάζει αυτό το εύρημα τα δεδομένα στην αντιμετώπιση των ασθενών;
Πρόσφατες ευρωπαϊκές μελέτες (από ένα Πανεπιστήμιο της Νότιας Δανίας) έδειξαν ότι το 46% των ασθενών που πάσχουν από κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου στην περιοχή της οσφύος φιλοξενούν μέσα στον πάσχοντα δίσκο ένα αναερόβιο μικρόβιο, μόνο του (43%) ή σε συνδυασμό με ένα δεύτερο, αερόβιο μικρόβιο (7%).
Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώθηκαν από το γεγονός ότι με τη χρήση ειδικής αντιβιοτικής αγωγής για μεγάλο χρονικό διάστημα (θεραπεία MAST: Modic Antibiotic Spine Therapy) ο χρόνιος πόνος στη μέση βελτιώθηκε, γεγονός που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρείτο ακόμη και από τους πλέον «ειδικούς», αστεία υπόθεση.
Έτσι λοιπόν, η αντιβιοτική θεραπεία φαίνεται να αποτελεί σήμερα μία από τις πιο μοντέρνες και ελπιδοφόρες συντηρητικές λύσεις της οσφυαλγίας. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, η χορήγηση της αντιβίωσης γίνεται παράλληλα με τη διαδερμική χορήγηση ενδοδισκικού τζελ (στον μεσοσπονδύλιο δίσκο). Ο συνδυασμός αυτός μπορεί να επιφέρει θεαματική βελτίωση της οσφυαλγίας, αποτρέποντας μια χειρουργική επέμβαση στην οσφύ, σε πολλές περιπτώσεις μικρών δισκοκηλών.
Ο καθορισμός των ενδείξεων και η εφαρμογή της παραπάνω θεραπείας, θα πρέπει να γίνεται μετά από τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, από ειδικό χειρουργό της σπονδυλικής στήλης και μάλιστα Νευροχειρουργό, αφού η πιθανότητα διαφυγής του διαλύματος προς τους νευρικούς σχηματισμούς είναι υψηλή, με δυσάρεστες συνέπειες.
H εξειδικευμένη αυτή θεραπεία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποφυγή ενός μεγάλου χειρουργείου, όπως η σπονδυλοδεσία σε ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία χωρίς ισχιαλγία ή μηραλγία, όχι όμως και σε ασθενείς με ριζιτικό πόνο στο πόδι, αφού δεν έχει ένδειξη στις καταστάσεις όπου επιβάλλεται η χειρουργική αποσυμπίεση (δισκεκτομή, πεταλεκτομή, τρηματεκτομή κ.λπ.).
Αν η οσφυαλγία οφείλεται σε μικρόβιο και ο ασθενής χειρουργηθεί, μπορεί να συνεχίσει να πονάει και μετά το χειρουργείο;
Πολλοί ασθενείς που χειρουργούνται για δισκοκήλη στην οσφύ εμφανίζουν μετά το χειρουργείο χρόνια χαμηλή οσφυαλγία. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα, υποβάλλονται σε επανεπέμβαση (σπονδυλοδεσία), λόγω υποτιθέμενης μικροαστάθειας στο χειρουργημένο επίπεδο.
Οι ασθενείς που χειρουργούνται για δισκοκήλη στην οσφύ μπορεί πράγματι να εμφανίσουν χρόνια οσφυαλγία οφειλόμενη σε φλεγμονή από κοινά αναερόβια μικρόβια (Propionibacterium acnes), την οποία μπορούμε πλέον όχι μόνο να διαγνώσουμε με μια κοινή διαγνωστική εξέταση όπως η μαγνητική τομογραφία, αλλά και να τη θεραπεύσουμε, χορηγώντας, όπως είπαμε και παραπάνω, ειδικό αντιβιοτικό από το στόμα.
Η χορήγηση ενδοδισκικού τζελ στις περιπτώσεις αυτές δυστυχώς αντενδείκνυται, καθώς είναι αδύνατη η έγχυση του τζελ μόνο στο εσωτερικό ενός χειρουργημένου μεσοσπονδύλιου δίσκου χωρίς τη διασπορά του μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα.
Η αντιβίωση από του στόματος ωστόσο, μπορεί από μόνη της να αποτρέψει επανεπεμβάσεις στην οσφύ σε ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί για δισκοκήλη, αφού μπορεί να μειώσει τον εμμένοντα πόνο στο 55% αυτών των ασθενών.
Μπορεί κανείς να αποφύγει επώδυνα χειρουργεία; Άλλες συντηρητικές λύσεις υπάρχουν;
Με τις σύγχρονες αναισθησιολογικές τεχνικές και τα φάρμακα, τα χειρουργεία στη σπονδυλική στήλη δεν είναι πλέον ιδιαίτερα επώδυνα. Όμως, κάθε χειρουργική επέμβαση έχει πιθανότητες επιπλοκών, που αυξάνουν τη βαρύτητα της επιχειρούμενης επέμβασης. Συνεπώς, ως ειδικοί στα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης οφείλουμε να δίνουμε την ευκαιρία στους ασθενείς μας να λαμβάνουν συντηρητική θεραπεία, πριν προβούμε σε οποιαδήποτε επέμβαση.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει τροποποίηση των δραστηριοτήτων (αποφυγή άρσης βαρών, αποφυγή παρατεταμένης καθιστικής θέσης και αποφυγή κραδασμών), αναλγητικά και μυοχαλαρωτικά φάρμακα, καθώς και φυσικοθεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης και της εκπαίδευσης του ασθενούς για το πώς να κάθεται, πώς να κοιμάται ή το πώς να σηκώνει βάρη.
Υπάρχει επίσης μια σειρά άλλων συντηρητικών μέτρων, τα οποία όμως δεν έχουν αποδειχθεί επιστημονικά πως είναι αποτελεσματικά, παρόλο που περιστασιακά μπορεί να έχουν κάποιο όφελος. Τέτοια είναι η χειροπρακτική θεραπεία (η οποία πολλές φορές μπορεί να είναι και επικίνδυνη για τη νευρολογική ακεραιότητα του ασθενούς), η επισκληρίδια χορήγηση κορτιζόνης, τοπικών αναισθητικών και οπιοειδών, τα αντικαταθλιπτικά από το στόμα, η διαδερμική ηλεκτρική νευρική διέγερση (ΤΕΝS), οι έλξεις, οι μαλάξεις, οι διαθερμίες, οι υπέρηχοι κ.ά.
Έχουν γίνει περιττά χειρουργεία; Υπάρχουν ασθενείς που έχουν χειρουργηθεί και παραμένουν δυσαρεστημένοι;
Δεν είναι σπάνιο σήμερα (στο παρελθόν μάλιστα ήταν πολύ πιο συχνό) το φαινόμενο της καταστρατήγησης των ενδείξεων της χειρουργικής επέμβασης στην οσφύ. Δυστυχώς, ασθενείς έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη χωρίς πραγματικά να χρειάζεται, είτε λόγω οικονομικών κινήτρων, είτε λόγω πραγματικής άγνοιας των ενδείξεων από τους ίδιους τους γιατρούς.
Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, στο παρελθόν η χρήση των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών είχε φτάσει στα όρια της κατάχρησης, αφού τα χαρακτηριστικά τους επέτρεπαν την εύκολη καταφυγή σε αυτές, ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν υπήρχε πραγματική ένδειξη.
Μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, με το μικρό ποσοστό επιπλοκών που τη συνοδεύει συνήθως και την ευκολία εφαρμογής της γίνεται εύκολα αποδεκτή από ασθενείς και γιατρούς, με αποτέλεσμα πολλές φορές να υπερθεραπεύονται καταστάσεις που δεν απαιτούν θεραπεία.
Αποτέλεσμα των προαναφερθέντων φαινομένων είναι η εμφάνιση ενός συνδρόμου που είναι γνωστό ως «σύνδρομο αποτυχημένου χειρουργείου στη μέση» (Failed Back Surgery Syndrome). Το σύνδρομο αυτό εκδηλώνεται με εμμένουσα οσφυαλγία, μετά από μία ή περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις στην οσφύ. Η κλινική εικόνα επιδεινώνεται λόγω της έντονης δυσαρέσκειας του ασθενούς, ο οποίος πονά συνεχώς χωρίς να μπορεί να ανακουφιστεί με απλά μέτρα, γεγονός που δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο συνεχούς πόνου και αρνητικών συναισθημάτων. Η αιτιολογία του συνδρόμου είναι βεβαίως πολλαπλή και πολλές φορές σύνθετη, όμως ένα ποσοστό ασθενών φαίνεται πως έχει υποβληθεί εξαρχής σε ένα χειρουργείο με λανθασμένη ή ανύπαρκτη ένδειξη.
Πότε είναι αναγκαία η χειρουργική αντιμετώπιση;
Οι ενδείξεις χειρουργικής θεραπείας της οσφυαλγίας είναι:
Οι επείγουσες καταστάσεις που αναφέραμε παραπάνω (ιππουριδική συνδρομή, προοδευτικό νευρολογικό έλλειμμα)
Η οσφυαλγία που δεν υπακούει στην ισχυρή αναλγητική αγωγή και οδηγεί σε αποχή από την εργασία για περισσότερες από τις μισές ημέρες του μήνα
Η οσφυοϊσχιαλγία που επιμένει πέραν των δύο μηνών, οφειλόμενη σε κάποιο απεικονιζόμενο στη μαγνητική τομογραφία εύρημα
Η αστάθεια της σπονδυλικής στήλης (γνωστή ως μετατόπιση σπονδύλου)
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα, που προκαλούν εμμένουσα οσφυαλγία με προοδευτική μείωση του ύψους του σώματος του σπονδύλου
Η εμμένουσα οσφυαλγία επί συνδρόμου των μικρών αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης (facet joint syndrome). Στην κατάσταση αυτή, η οσφυαλγία επιδεινώνεται κατά την υπερέκταση της οσφύος και δεν συνοδεύεται από ισχιαλγία.
Ποιοι χειρουργικοί τρόποι αντιμετώπισης υπάρχουν σήμερα; Ποιoς πιστεύετε ότι είναι ο καλύτερος και γιατί;
Οι κυριότερες μέθοδοι χειρουργικής θεραπείας της οσφυϊκής δισκοκήλης είναι δύο: η μικροδισκεκτομή και η ενδοσκοπική δισκεκτομή. Η πρώτη θεωρείται το golden standard και με αυτήν συγκρίνονται όλες οι νεότερες τεχνικές, ενώ η δεύτερη αναπτύχθηκε μεταγενέστερα, στο πνεύμα της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης.
Η μικροδισκεκτομή εκτελείται σχεδόν πάντα με γενική αναισθησία, ενώ η ενδοσκοπική δισκεκτομή μπορεί να γίνει, τόσο με γενική, όσο και με τοπική αναισθησία, γεγονός που θεωρείται ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματά της. Βέβαια, απαιτείται πάντοτε η παρουσία αναισθησιολόγου, ο οποίος καλείται να χορηγεί στον ασθενή κατασταλτικά και παυσίπονα φάρμακα.
Ποιος είναι όμως ο λόγος που επιβάλλει να είναι ξύπνιος ο ασθενής; Για να μπορεί να εκτελεί τις κινήσεις που του ζητά ο γιατρός, προκειμένου να αποφευχθεί μια μόνιμη νευρολογική βλάβη στο πόδι του ασθενούς. Κατά την ενδοσκοπική τεχνική διά του μεσοσπονδύλιου τρήματος, όλα τα ενδοσκοπικά εργαλεία εισάγονται μέσα σε ένα εξαιρετικά στενό χώρο, πιέζοντας το ήδη πάσχον νεύρο. Στη μικροδισκεκτομή, αντίθετα, η προσέγγιση της δισκοκήλης δεν γίνεται μέσα από το τρήμα από το οποίο εξέρχεται η νευρική ρίζα, συνεπώς δεν απειλείται η ακεραιότητά της από τους χειρισμούς του χειρουργού ή τα εργαλεία του.
Ως προς τον χρόνο νοσηλείας και την έξοδο του ασθενούς από το νοσοκομείο, αξίζει να αναφερθεί πως δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των δύο τεχνικών. Η έξοδος των ασθενών μπορεί να γίνει ακόμη και αυθημερόν.
Και με το μέγεθος της τομής τι γίνεται; Η μικροδισκεκτομή απαιτεί τομή ελάχιστου μήκους 2,5 cm ενώ η ενδοσκοπική μπορεί να γίνει από τομή μόλις 1,5 cm. Βέβαια μια τόσο μικρή τομή εμποδίζει συνήθως τη συρραφή της περιτονίας, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο στην τομή, ενώ μια πιθανή αιμορραγία στο υποδόριο ή εντός των μυών μπορεί να μην είναι εύκολο να ελεγχθεί, οδηγώντας στο σχηματισμό τοπικού αιματώματος.
Το σοβαρότερο όμως μειονέκτημα της ενδοσκοπικής μεθόδου, το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστό, φαίνεται πως είναι η έλλειψη ευελιξίας των εργαλείων εντός του σπονδυλικού σωλήνα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία αφαίρεσης της κήλης με ή χωρίς ανάγκη μετατροπής της ενδοσκοπικής τεχνικής σε μικροδισκεκτομή. Το φαινόμενο αυτό δεν παρατηρείται στη μικροδισκεκτομή, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα και σε περισσότερες της μιας δισκοκήλες που βρίσκονται σε γειτονικά επίπεδα, από την ίδια τομή.
Η ακτινοβολία τέλος, είναι ένα άλλο σημαντικό μειονέκτημα της ενδοσκοπικής τεχνικής, ειδικά όταν εκτελείται διά του μεσοσπονδύλιου τρήματος, επειδή απαιτείται μεγάλος αριθμός λήψεων ακτινογραφίας με το C-arm για τον εντοπισμό του σωστού σημείου εισόδου των ενδοσκοπικών εργαλείων. Απ’ την άλλη πλευρά, η μικροδισκεκτομή απαιτεί μόλις μία ή δύο εντοπιστικές λήψεις ακτινογραφίας, γεγονός που δεν επιβαρύνει ούτε το προσωπικό του χειρουργείου ούτε τον ασθενή.
Είναι λοιπόν πάντοτε το καινούργιο και μοντέρνο καλύτερο, αποτελεσματικότερο και ωφελιμότερο από το κλασικό και παραδοσιακό;
Tα συμπεράσματα δικά σας…!
Πηγή : lifepositive.gr
